Amerikanci se sjetili Srba heroja koji su spasili živote njihovim pilotima
ČIKAGO - Sinoć je u Čikagu Fondacija Halijard misije proslavila 80 godina od početka operacije u kojoj su srpski narod i jedinice Jugoslovenske vojske u otadžbini, pod komandom generala Dragoljuba Mihailovića, spasili više od pet stotina američkih i savezničkih avijatičara tokom 1944. godine. To je bila najveća spasilačka akcija u Drugom svjetskom ratu.
Čelni ljudi ove organizacije, zajedno sa uvaženim gostima iz diplomatskog i poslovnog miljea srpsko-američke zajednice, prisjetili su se ove akcije u kojoj su srpski seljaci i vojnici, rizikujući živote pod njemačkom okupacijom, tokom ljeta 1944. godine sa dvije lokacije, Pranjana u Srbiji i Boljanić polja u Republici Srpskoj, uz pomoć američke avijacije i OSS-a (današnja CIA), uspjeli da na sigurno prebace stotine američkih i britanskih pilota i avijatičara.
Podsjećajući na te dane, predsjednik Fondacije Halijard Džon Kapelo, potpukovnik američke avijacije u penziji, istakao je koliko je važno očuvati sjećanje na taj podvig kao temelj budućih odnosa Srbije i Sjedinjenih Država.
- Kad smo pokrenuli Fondaciju, suočili smo se sa dva problema. Ni Srbi ni Amerikanci nisu znali za ovaj istorijski podvig, a u Srbiji smo se suočili sa dodatnim problemom jer je u vrijeme komunizma ova priča bila skrajnuta i namjerno zaboravljena, zbog učešća četničkih snaga u njoj. Uspjeli smo tokom prethodnih osam godina, koliko Fondacija postoji, da se izborimo da država Srbija 21. septembar uvrsti u kalendar zvaničnih praznika, kao i da priča o Halijard misiji završi u udžbenicima iz kojih uče srpska djeca. Danas o Halijardu znaju mnogi Srbi i Amerikanci, ali mi se na tome nećemo zaustaviti - istakao je Kapelo, inače bivši vojni ataše u ambasadi SAD u Beogradu, gdje je prvi put saznao za Halijard misiju.
Član Upravnog odbora Fondacije Halijard Ranko Ristić posvetio se pronalaženju porodica američkih avijatičara čiji su očevi i djedovi spaseni tokom Misije Halijard.
- Uspjeli smo da pronađemo veliki broj potomaka avijatičara širom Amerike. Oni su učestvovali u našim skupovima, a neki od njih prethodnih godina bili su naši gosti u Memorijalnom centru u Pranjanima, gdje su se susreli sa ljudima i porodicama koje su pomagale njihovim precima. Bilo je mnogo emotivnih momenata, suza... Jedini crni pilot koji je evakuisan tokom Halijard misije, Džejms Voker, svoje cipele je pred povratak u Ameriku poklonio tada 14-godišnjem dječaku Radoljubu Jankoviću. Ove godine Vokerov sin Kenet otputovao je u Srbiju i poklonio Radoljubu nove cipele, što je bio prizor koji ću pamtiti cijeli život - prisjetio se Ristić, čija je kompanija Zastava Arms USA bila glavni sponzor događaja, i dodao:
- Srbija i Amerika imale su teške trenutke u diplomatskim odnosima u posljednjih 30 godina, ali su prije toga bile saveznice u dva svjetska rata, a srpska zastava je jedna od rijetkih koja se vijorila na Bijeloj kući. Sjećanje na srpske i američke heroje iz Halijard misije treba da nam bude zalog da obnovimo pokidane veze, vratimo povjerenje i gradimo zajedničku budućnost kao prijatelji i saveznici.
Proslavi su prisustvovali konzul žeran i vicekonzul Republike Srbije Andrija Zečević i Aleksandar Đorđević, te generalni konzul Bosne i Hercegovine u Čikagu Tatjana Telić, koja se obratila skupu, a u izjavi za Serbian Times rekla sledeće:
-Ovo je lep povod da se prisetimo herojske akcije u kojoj su Srbi, koji su uvek bili na pravoj strani istorije, rizikovali svoje živote pod nemačkim okupatorom u Srbiji i Bosni i Hercegovini, ne bi li spasili američke i savezničke vojnike. To je gest dostojan divljenja i dobar zalog budućih odnosa srpskog i američkog naroda i naših država. Drago mi je i što Republika Srpska na Boljanić polju zvanično obeležava ovaj istorijski događaj i čuva tu važnu i vrednu uspomenu.
Skupu su takođe prisustvovali i generalni konzuli savezničkih zemalja iz Drugog svetskog rata, Kanade i Egipta, Medlen Ferejra i Nada Draz, potpredsednik Udruženja Srba iz Republike Srpske u Čikagu, Željko Živak, kao i predsednik Uprava crkve Svetog Save iz Milvokija, Miroslav Jović.
Specijalni gost večeri bio je bivši guverner Ilinoisa Rod Blagojević, koji je i do sada podržavao Halijard misiju, a ovog skupa će se svakako dugo sećati i po još jednom detalju, za koji je rekao da će mu iz korena promeniti život.
Naime, nakon što je završeno obraćanje gostiju i domaćina, Ranko Ristić je najavio aukciju zastava Halijard misije sa kojom je prethodno skočio iz aviona sa visine od 10.000 stopa.
-Najbolji srpski padobranac sa preko 18.000 skakova, Slobodan Babović, u čijoj sam padobranskoj školi Wisconsin Skydiving Center pobedio svoj strah od visine, sve zbog Halijard misije, odlučio je da daruje dva skaka za one koji pobede na aukciji za ovu zastavu, istakao je Ristić, nakon čega je počelo licitiranje.
U licitaciji je pobedio srpski biznismen iz Čikaga Filip Milivojević, vlasnik kompanije Denver Cargo Inc, koji je ponudio iznos od 3,200$, ali pod uslovom da sa njim skoči i guverner Rod Blagojević, koji je nakon malo premišljanja odlučio da prihvati ponudu, uz komentar:
-Ovo će biti nešto najluđe što sam uradio u životu, bolje bi mi bilo da sam se vratio u zatvor, našalio se Blagojević na svoj račun.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
