Ristić: Jasenovac je bio otjelotvorenje pakla na zemlji
BEOGRAD- Sistem koncentracionih i logora smrti Jasenovac je stvarni i simbolički epicentar genocida nad Srbima koji je Nezavisna Država Hrvatska vršila tokom cijelog svog trajanja, a bio je otjelotvorenje pakla na zemlji, izjavio je Srni direktor Muzeja žrtava genocida u Beogradu Dejan Ristić.
Ristić je istakao da je logor Jasenovac bio prostorno jedno od najvećih gubilišta u Evropi tokom Drugog svjetskog rata, najbestijalniji po načinu ubijanja žrtava i apsolutno na prvom mjestu po dominantno manuelnom i hladnim oružjem načinu mučenja i ubijanja muškaraca, žena i djece – noževima, sjekirama, testerama, ekserima, maljevima.
On je naveo da je puno karakteristika koje Jasenovac razlikuju od svih sličnih gubilišta u čitavoj Evropi u Drugom svjetskom ratu i da je svaka od njih tragična i uznemirujuća za um i duševni mir svakog ljudskog bića.
Jedan od indikativnih podataka je, rekao je on, i taj da je sličan najveći sistem koncentracionih i logora smrti nacističke Njemačke Aušvic obuhvatao 40 kilometara kvadratnih, a sistem jasenovačkih logora 240 kilometara kvadradnih.
"Ono što je mnogo dramatičnije i bolnije, to je činjenica da je za razliku od većine gubilišta sličnog tipa širom Evrope, u Jasenovcu i na celokupnoj teritoriji Nezavisne Države Hrvatske dominantno primenjivan manuelni način ubijanja žrtava – mučenja i likvidacije, gotovo dominantno hladnim oružjem – noževima, sekirama, testerama, maljevima, bilo kakvim čvrstim predmetima koji su mogli da nanesu povredu, odnosno usmrte nedužnu žrtvu", rekao je Ristić.
On je posebno naglasio da je genocid nad Srbima vršen na cjelokupnoj teritoriji Nezavisne Države Hrvatske, u cjelokupnom njenom vremenskom trajanju – od poznog aprila 1941. godine, kada su krenuli prvi zločini nad Srbima, pa sve do početka maja 1945. godine.
"Genocid nad Srbima osmislila je i realizovala hrvatska država u Drugom svjetskom ratu. Dakle, ne grupa pojedinaca, ne nekakava društvena grupa, nego Nezavisna Država Hrvatska na celokupnoj svojoj teritoriji i tokom celokupnog svog vremenskog trajanja", naveo je Ristić.
On je istakao da je Nezavisna Država Hrvatska bila jedina država u Evropi, mimo nacističke Njemačke, koja je na svojoj teritoriji samostalno i potpuno dobrovoljno osnivala logore smrti i njima rukovodila od početka do kraja.
Ristić je objasnio kako u hrvatskom genocidu nad Srbima nije bila samo poenta ubiti pripadnika srpskog naroda zbog toga što je jedina njegova "krivica" bila neželjeni identitetet, etnički i vjerski, već učiniti i da žrtva što više pati.
"Poenta nije bila samo ubiti, već pre svega ubiti na najbestijalnije načine i ljudskom umu apsolutno neprihvatljive, učiniti da ta žrtva što duže pati - da što duže bude u životu, a onda je na podjednako bestijalan način usmrtiti", istakao je Ristić.
Na taj način ubijane su sve kategorije stanovništva i djeca, žene, starci, invalidna lica.
"Ukoliko se ikada u istoriji ljudske vrste pakao materijalizovao u ovoj našoj stvarnosti, materijalizovao se u Jasenovcu", rekao je Ristić.
"Istorija nam je dala ulogu da svjedočimo o genocidu nad Srbima"
On je naglasio da je Jasenovac tema kojoj se mora prilaziti svaki put sa najvećom mogućom odgovornošću i sviješću o tome šta je bio i šta on jeste u kolektivnom sjećanju i identitetu nakon 1945. godine.
"Svega je nekoliko naroda u Evropi u 20. veku preživelo genocid. Pre Drugog svetskog rata to su Jermeni, tokom Drugog svetskog rata to su Jevreji, Romi i Srbi. I ukoliko je nama istorija dala tu ulogu, mi imamo obavezu i pravo da pamtimo, dakle, da znamo, pamtimo i to svedočimo", poručio je Ristić.
On je ukazao da ta obaveza treba da bude rezultat intimne, lične potrebe, bili neposredni, fizički ili duhovni, identitetski potomci žrtava genocida ili ne.
Ristić je istakao da "hrvatsko ustaštvo" jeste autohtona, hrvatska ideologija sa određenim elementima i primjesama fašizma i nacizma, ali neuporedivo gora, bestijalnija, brutalnija, agresivnija i od nacizma i od fašizma.
On je napomenuo da Srbi moraju iznova da rekreiraju kulturu sjećanja u sopstvenom narodu i društvu ili državi, zasnovanu isključivo na znanju i naučnoj valorizaciji istorijskih činjenica.
"Mi, pripadnici srpskog naroda, svi smo potomci žrtava genocida i u stvarnom i u identitetskom smislu, i stoga je važno da stvaramo zajednicu znanja koju će činiti kako odgovorni, obrazovani i samosvesni pojedinci, tako i svi građani naše zemlje", naveo je Ristić.
Srbi bi, dodao je on, morali da urade ono što su uradili Jevreji ne samo u Izraelu nego i u čitavom svijetu nakon Drugog svjetskog rata - unijeli Holokaust u svoj nacionalni identitet kao jedan od važnih elemenata svog identiteta.
"Ne zato da bismo se svetili ili mrzeli, jer to ne smemo, već treba da svedočimo i da budemo naoružani znanjem da bismo bili dostojanstveni i plemeniti potomci sopstvenih žrtava i da bismo njihovu nevinu žrtvu svedočili sa pijetetom, poštovanjem i svešću da mi Jevreji, Romi, Jermeni imamo obavezu pred čitavim svetom da svedočimo šta je to genocid i zbog čega nikome, nikada više ne sme da se ponovi", rekao je Ristić.
Nacizam, fašizam i ustaštvo još nisu pobijeđeni
Ristić je upozorio da su se "gorko prevarili" svi oni koji su smatrali da su nacizam, fašizam i ustaštvo pobijeđeni 9. maja 1945. godine i ukazuje da su oni možda izgubili bitku, ali rat ne, "makar u njihom umu".
"Te mimikrirane ideologije itekako danas postoje širom Evrope, a posebno kod nas u regionu, kada govorimo o neoustaštvu, a protiv jedne ideje ne možete se boriti oružjem, nego isključivo drugom idejom koja će biti istinski humanistička, opšteljudska plemenita, dostojanstvena i zato je važno da se naoružamo znanjem kako bismo mogli da prepoznamo izazove sopstvenog vremena i na pravi način na njih odgovorimo", zaključio je Ristić.
U subotu, 22. aprila, navršava se 78 godina od proboja zatočenika Jasenovačkog gubilišta.
U Donjoj Gradini će u nedjelju, 23. aprila, biti obilježen Dan sjećanja na žrtve ustaškog zločina-genocida u koncentracionom logoru Jasenovac.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
