Stanovnici grada na Vrbasu nemaju razloga za brigu: Banjalučani udišu čist vazduh, ostali gradovi u regiji zagađeni

Ovaj švajcarski portal ima više od 10.000 mjernih stanica širom svijeta i prikazuje mape kvaliteta vazduha, a sa indeksom kvaliteta 289, pakistanski grad Lahor se juče ujutro našao na prvom mjestu po zagađenosti.

Istovremeno, takođe zabrinjavajuću, visoku drugu poziciju, sa indeksom 182, zauzeo je Zagreb, a treću Sarajevo, gdje je izmjeren indeks 168.

Kada je region u pitanju, nažalost, visoko na listi je i Skoplje, i to na devetom mjestu, sa indeksom 155, kao i Beograd, koji je sa indeksom 87 zauzeo 28. poziciju.

Podsjetimo, u proteklim godinama niz puta upozoravano je na aerozagađenje u većim gradovima BiH kao što su, uz Sarajevo, još i Tuzla i Zenica, pa čak i manje lokalne zajednice poput Živinica.

S druge strane, grad Banjaluka je u posljednje četiri godine jedan od rijetkih koji nema veće probleme sa aerozagađenjem.

Razloga je više, s tim što stručnjaci kao najznačajnije ističu nepostojanje velikog broja industrijskih zagađivača, koji kao energent koriste fosilna goriva, kao i prelazak sistema daljinskog grijanja sa mazuta na drvnu sječku, odnosno biomasu koja je obnovljivi izvor energije.

Grad Banjaluka je prelaskom sistema daljinskog grijanja sa mazuta na biomasu proces dekarbonizacije, bar kada je riječ o sistemu daljinskog grijanja, u najvećoj mjeri završio još prije četiri godine.

Sada u Banjaluci najveći izazov predstavlja zagađenje koje dolazi iz saobraćaja, odnosno od motornih vozila, ali i individualnih ložišta domaćinstava.

Analiza pokazuje da je u proteklih desetak godina rapidno povećan broj automobila u gradu na Vrbasu.

Prema podacima Agencije za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske, u Banjaluci je 2010. godine bilo registrovano 54.730 automobila, a prošle godine čak 78.996.

Tom podatku trebalo bi dodati i informaciju da je prosječna starost vozila u BiH čak 16 i po godina, što samo po sebi govori o tome o kolikim je zagađivačima riječ.

Istovremeno, prijetnju zagađenjem više ne predstavlja sistem daljinskog grijanja. Naime, Banjaluka je, od grada koji je bio potpuno zavisan od fosilnih goriva, odnosno mazuta, za sedam sezona grijanja došla do toga da mazut gotovo uopšte ne koristi.

Podaci iz protekle tri sezone grijanja pokazuju da se najmanje 95 odsto energije proizvede na biomasu, dok je proizvodnja na mazut do maksimalnih pet odsto po sezoni. Recimo, u sezoni 2013/2014. proizvodnja daljinskog grijanja je u 100-odstotnom procentu bila oslonjena na mazut.

Ove promjene, koje su se dogodile u proteklim godinama, doprinijele su pozitivnim trendovima kada je u pitanju kvalitet vazduha.

Prema redovnim mjerenjima koja se vrše u skladu sa ekološkom dozvolom, kvalitet vazduha u blizini proizvodnog postrojenja „Eko toplana“ je u prvoj kategoriji, a emisije zagađujućih materija iz dimnjaka, kao i u vazduhu u okolini proizvodnog postrojenja su znatno manje u odnosu na granične vrijednosti, propisane Pravilnikom o mjerama za sprečavanje i smanjenje zagađenja vazduha i poboljšanje kvaliteta vazduha.

Rezultati mjerenja u prethodnim godinama jasno pokazuju da je nakon osnivanja „Eko toplana“, odnosno promjene energenta i prelaska sa fosilnih goriva na obnovljive izvore energije, nivo zagađenja u Banjaluci značajno smanjen.

Prelaskom na biomasu, odnosno drvnu sječku, koncentracija karbon-monoksida (CO) je smanjena dva do tri puta, dok je koncentracija sumpor-dioksida (SO2) manja za više od četiri puta u odnosu na period kada je osnovni energent bio mazut i kada je grad grijala stara „Toplana“.

Inače, u skladu sa obavezama „Eko toplana“, navedenim u Ekološkoj dozvoli, a s ciljem utvrđivanja kvaliteta vazduha, svake godine vrše se redovna mjerenja imisione koncentracije relevantnih pokazatelja kvaliteta vazduha, što uključuje koncentracije sumpor-dioksida (SO2), ugljen-monoksida (SO2), azotnih oksida (NO, NO2, NOX), ozona (OZ) i suspendovanih čestica (PM10), kako na samim dimnjacima, tako i u blizini proizvodnog postrojenja.

Prema rezultatima mjerenja, srednje dnevne koncentracije zagađujućih materija kretale su se znatno ispod graničnih vrijednosti propisanih Pravilnikom.

Kada je riječ o emitovanju suspendovanih čestica (PM10), izmjerene vrijednosti sa dimnjaka „Eko toplana“ bile su i do deset puta niže u odnosu na vrijednosti izmjerene na mjernom mjestu u blizini objekta „Eko toplana“.

Ovi podaci su, kao što je i navedeno, pokazatelj da na zagađenost vazduha utiču saobraćaj i individualna ložišta, s obzirom na činjenicu da je mjerno mjesto bilo u blizini stambenih objekata.

Iako su izmjerene vrijednosti više u blizini objekta nego na samim dimnjacima, i ovi rezultati su bili ispod graničnih vrijednosti koje iznose 50 mikrograma po metru kubnom.

Dok, dakle, Banjalučani nemaju razloga za zabrinutost, gradovi poput Sarajeva, Tuzle, ali i Beograda i Zagreba, koji su nerijetko na listama najzagađenijih na svijetu, ne mogu se pohvaliti takvim rezultatima s obzirom na to da je vazduh tokom zimskih mjeseci nezdrav, pa čak i opasan po zdravlje ljudi.

Bitno je istaći da je BiH u novembru prošle godine potpisala „Sofijsku deklaraciju o Zelenoj agendi za zapadni Balkan“ kojom su se sve zemlje zapadnog Balkana obavezale da će zajedno sa EU raditi na cilju da do 2050. godine Evropa bude klimatski neutralan kontinent, što znači da do tada proces dekarbonizacije treba da bude završen, a emisija SO2 iz fosilnih goriva svedena na nulu.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.