Anatomija “balkanske muzike”
Posljednjih godina se u Njemačkoj, vrlo često čuje pojam „balkanska muzika”. Ali šta se zapravo krije iza ove definicije, koja po svemu sudeći, ljudima na Zapadnom Balkanu ne znači mnogo.
Balkan Beats. Tako u Njemačkoj glasi čarobna formula, kada u klubove želite da privučete publiku (navodno urbanu) željnu pomalo egzotičnih, ali prije svega plesnih ritmova. U klubovima većih gradova poput Berlina ili Kelna redovno se održavaju zabave sa predznakom “Balkan” a neki rodonačelnici ovog “muzičkog pravca”, ovaj brend izvoze i na druge kontinente. DJ Rober Šoko jedan je od njih. Ali odakle zapravo potiče ono što se zove „balkan sound”?
Čija je to pejsma zapravo?
Adela Peeva, režiserka iz Bugarske je odgovor na ovo pitanje već, pokušala pronađe još 2003. godina, snimivši dokumentarni film “Kome pripada ova pesma?”. Ideja za ovakav projekat rodila se deset godina prije toga.
Jednom prilikom kada je sa još nekoliko kolega iz regiona sjedila u jednom istanbulskom restoranu, otvorila se diskusija. “Slušali smo jedan band, koji je u jednom trenutku počeo da svira pjesmu koju sam znala iz djetinjstva”, priča Peeva. U jednom trenutku su svi počeli da pjevuše istu pjesmu, tvrdeći da je riječ o pjesmi iz njihovog kraja.
Odgovor na pitanje, kome pripada pomenuta pjesma, nije dao ni njen film jer kako kaže, svako ima svoju verziju istine. Bugarska režiserka smatra da objašnjenje ovog fenomena treba tražiti u identitetu stanovnika na Balkanu. “Mi ovdje težimo tome da negiramo svoj zajednički identitet”, kaže Peeva.
“Od Vardara pa do Triglava”
Sličnu tezu zastupa i Danko Rabrenović, novinar i muzičar iz Diseldorfa. “Stanovnici Balkana pate od kompleksa po kojem se po svaku cijenu žele razlikovati od svojih susjeda”, kaže Rabrenović.
“Mi imamo više zajedničkog nego razlika, ali nacije u regionu nažalost često pokušavaju da potvrde svoju istoriju time što naglašavaju razlike”, kaže Rabrenović. Tako je i sa muzikom. Nakon ratova tokom devedesetih bilo je društveno neprihvatljivo slušati muziku iz susjednih država. Nepunih 20 godina kasnije situacija je potpuno drugačija. Pokušaj razjedinjavanja, barem što se jednog dijela “kulturnog” nasljeđa tiče, očigledno nije uspio.
Turbo folk se sluša “od Vardara pa do Triglava” a da narodne mase dijele sličan muzički ukus, vidljivo je i iz ponašanja publike prilikom dodjele bodova susjedima na Takmičenju za pjesmu Evrovizije. Ali regionalna prekogranična muzička “ljubav” ne svodi se samo na zajedničku konzumaciju turbo folka ili drugi lakih nota.
“Danas bendovi iz Bosne sviraju po Srbiji, bosanski bendovi po Hrvatskoj itd. Takođe postoji mnogo mladih muzičara u čitavom regionu, koji su već godinama dobro povezani i tijesno sarađuju”, kaže Rabrenović.
Balkanska muzika - pojam sa Zapada
Uprkos tome, muzičarima i poznavaocima prilika na muzičkoj sceni evropskog jugoistoka pojam “balkanske muzike” nimalo se ne dopada. “Region na koji se ovaj pojam odnosi jednostavno je prevelik i raznolik da bi se to sve moglo svesti pod zajednički imenilac”, kaže Rabrenović.
Na Zapadu se pojam “balkanskog zvuka” najčešće povezuje sa muzikom koju promovišu Goran Bregović i razni duvački orkestri (Boban i Marko Marković Orkestar, Fanfare Ciocarlia) koji na domaće terenu „životare” u jednoj prilično uskoj muzičkoj niši.
I Mišo Petrović iz veoma uspješnog „World music” projekta Mostar Sevdah Reunion distancira se od pojma “balkanske muzike” koji se upotrebljava van područja na koji se odnosi. “To je velika vreća u koju se baca mnogo toga što spada pod žanr etno “, zaključuje Petrović.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
