Vilijam Simpson za „Glas“: Uživao sam u svakom minutu crtanja “Igre prestola”

Rekao je ovo za “Glas Srpske” Vilijam Simpson, slavni britanski strip crtač i glavni kreator storibordova za planetarnu popularnu seriju “Igra prestola” i brojne druge holivudske projekte, objašnjavajući kako je sredinom osamdesetih došlo do velikog prodora britanskih strip umjetnika, koji su na mnogo načina pomjerili standarde devete umjetnosti, dajući stripu određeno poštovanje, van fanovskih krugova. Čuveni crtač stripova “Sudija Dred”, “Betmen”, “Iks men” i drugih, biće gost u Banjaluci kao glavna zvijezda 7. Međunarodnog salona stripa, koji se održava od 11. do 13. oktobra u Kamenoj kući na Kastelu, ali kaže da se korijeni ovog talasa nalaze u širini Evropske kulture.

- “DC komiks” nisu gubili vrijeme i odmah su prihvatili kreativni potencijal britanskog i irskog pripovjedačkog genija, dodajući mračniju evropsku notu američkoj formuli stripa i regrutujući plejadu buntovnih, ali vrlo sposobnih autora, od Alana Mura i ranije pomenutih autora, do Alana Granta, Džona Vagnera, Kema Kenedija, Džona Higinsa, Pita Miligana, trenutno otkazanih Nila Gejmena i Vorena Elisa, sa gospodinom Magičnim na čelu, da utire put za svu tu ludačku kreativnost. Govorim o ljudima iz engleskog govornog područja, stasalim pod uticajem svega živog iz britanskih i evropskih naučnofantastičnih i horor filmova i serija, ljudima naoružanim svim vrstama sjajne stripske umjetnosti, zadojenim svim sjajnim stvarima iz stripova i filmova kontinentalne Evrope i Amerike. Pričam o ljudima mudrim i susretljivim, sa hiljadama godina istorije i književnosti koje prožimaju njihovo stripsko pripovijedanje, ljudima koji, svaki na svoj način, dodaju nešto jedinstveno novoj eri stripa Amerike i čitavog svijeta - rekao je Simpson.

GLAS: Prošli ste neku vrstu “stare škole” u strip umjetnosti, od rada na poznatim strip serijalima za britanske medije, potom ste napravili skok odlaskom u SAD, da bi se potom upustili u vlastite projekte kao crtač i scenarista. Koliko uopšte postoji autorska sloboda unutar velikih studija poput “2000 AD” i “Marvela” i koliko crtač može unijeti sebe u dobro poznate serijale?

SIMPSON: Kreativnost zavisi od stvaraoca, tako da autor radi ono što autor može da bi predstavio ideju i dao lični pečat, a sve unutar granica koje odrede izdavači/producenti koji, uz malo sreće, imaju dovoljno povjerenja u vještine crtača i pisaca i znaju da će isti dati sve od sebe da stvore nešto zaista posebno. Naravno, određeni rizici moraju da se prihvate da bi se, čak i unutar pomenutih ograničenja, autorima dala određena sloboda u radu. Tokom godina koje sam proveo radeći za fantastični strip časopis “2000 AD”, strip “Sudija Dred” drugačije je crtao svaki autor koji bi se prihvatio tog posla i upravo zbog toga taj strip je bio unikatniji nego što bi to postao u nekim drugim okolnostima. Bio je to nevjerovatan pristup koji je izvukao sve ono najbolje iz autora koji bi se posvetili radu na datom projektu. Bez obzira na to koliko je popularan dati junak stripa, bez obzira na zahtjeve projekta, svaki autor, bio on crtač ili pisac, potpuno će se posvetiti projektu, ostavljajući svoj lični pečat na istom, u suprotnom nema svrhe raditi.

GLAS: Radili ste tokom karijere sa mnogim velikim piscima od Dejva Gibonsa, Džona Vagnera i Alana Dejvis do Garta Enisa i brojnim drugim. Koliko su Vas te saradnje oblikovale u autorskom smislu i sa kim ste najbolje funkcionisali u tandemu?

SIMPSON: Sarađivao sam sa mnogo pisaca i nema šanse da se izjasnim koji je najbolji. Svi su oni različiti, baš kao i režiseri. Svaki koristi svoje vještine, želje i instinkte da bi ispričao najbolju moguću priču. Za mene lično, vrlo važan projekat je bio “Vojnik odmetnik - Ratna mašina” Dejva Gibonsa, uglavnom zato jer je riječ o epskoj priči od preko 80 kolorisanih strana. Važan projekat mi je i “Sudija Dred”, jedan od najvećih britanskih strip junaka, autora Džona Vagnera i Alana Mura. Sa Alanom Dejvisom upoznao sam likove iz “Iks mena”. Ijan Edžington dao mi je da radim serijal “Tuđini” za izdavačku kuću “Dark horse”, a Gart Enis dao mi je da radim “Džon Konstantin - Helblejzer” i “Betmen - Legende o mračnom vitezu” za “DC komiks”. Ranije pomenuti Dez Skin dao mi je da radim “Veliki Ben - Čovjek koji nema vremena za zločin” za, opet već pomenuti, časopis “Vorior” i tom prilikom upoznao me je sa mojim doživotnim prijateljem i mentorom Gerijem Ličom, tako da je potpuno nemoguće izdvojiti bilo kakve favorite, jer su svi ti ljudi odigrali važne uloge u mom životu i ja sam se mnogo trudio da ostanem dostojan toga. Tu je i prekrasna Ilejn Li, sa kojom sam napisao “Vampire”, trodijelnu zbirku vampirskih priča za “DC vertigo”, priča kojom se veoma ponosim. One su glavni razlog zašto sam objavio i sopstveni strip o vampirima “VMT”, nekoliko godina kasnije.

GLAS: Sa druge strane, početkom milenijuma počeli ste raditi kao saradnik u filmskim produkcijama poput filmova “24 huors in London” (2000) i “Reign of Fire” (2002) i dr... Koliko je to bilo drugačije iskustvo u odnosu na rad u stripu?

SIMPSON: Rad na filmu je zapravo vrlo sličan radu na stripovima, mozak se uključi i tvoje vještine se pokrenu! Storibord je vrlo sličan stripu, doduše sa određenim ograničenjima koja određuje kamera, ali gledano iz perspektive scenarija - skoro da je identično. Stvori se gotovo trenutna saradnja kada odmah u startu padnete režiseru u šake. Sve to jako liči na psihoanalizu, dok pokušavate da shvatite šta je to što režiser hoće. Kad je riječ o konceptualnoj umjetnosti, mnogo toga zavisi od dizajnera produkcije, ali naposljetku vaša vještina i interpretacija jeste ono zbog čega ste angažovani, a to je identično kao rad na stripu.

GLAS: Početkom 2011. dobili ste ponude da radite storibordove za kanal HBO i njihovu seriju “Igra prestola”, projekat koji će Vam u velikoj mjeri obilježiti karijeru, posebno kod publike izvan svijeta stripa. Da li ste imali bilo kakvu ideju u šta se upuštate kada ste dobili tu ponudu?

SIMPSON: Kada sam dobio ponudu da radim na potencijalnoj televizijskoj seriji nisam imao pojma u šta se upuštam. U to vrijeme radio sam na filmu pod nazivom “Vaše veličanstvo”, kada me je moj producent Mark Hafam pitao da li bi mi smetalo da odradim neki dodatni posao na drugom projektu na temu srednjovjekovne fantastike, ali ne može mi precizno reći o čemu se radi. Obavio sam posao i ispostavilo se da je riječ o “Igri prestola”. Što se mene tiče, bio je to još jedan uzbudljiv posao dizajniranja oružja i oklopa, nekakvih stvorenja zvanih Bijeli hodači, kočija i trookog gavrana, kao i većine storibordova za osam sezona koliko je serija trajala. Između sezona, radio sam na mnogo drugih filmskih projekata, a izložbe i promovisanje projekta odveli su me širom svijeta. Na kraju sam završio sarađujući sa mnogim vrhunskim profesionalcima i uživao sam u svakom minutu.

GLAS: Generalno, da li ste bili fan Džordža R. R. Martina i njegove proze te fantastike tog tipa, prije nego što ste ušli u taj posao i koliko Vas je taj izuzetno kompleksan posao promijenio kao umjetnika?

SIMPSON: Kad sam počeo raditi na “Igri prestola” uopšte mi nije bio poznat rad Džordža R. R. Martina. Prvu knjigu iz serijala “Pjesma leda i vatre” pročitao sam tek kad sam bio siguran da ću raditi pilot epizodu. Do tada čitao sam druge autore iz žanra mača i magije. Bio sam veliki obožavalac Roberta I. Hauarda i njegovog “Konana”, “Solomona Kejna” i “Brana Mak Morna”. Kao dječak pročitao sam romane iz serijala “Džon Karter”, Edgara Rajsa Barouza kao serijal knjiga o princu-čarobnjaku “Elrik od Melnibona”, Majkla Murkoka. Zaroniti u svijet “Igre prestola” bilo je kao iznova uživati u mojim starim literarnim favoritima. Bio sam u fantazijskom režimu rada.

GLAS: Vaši radovi za seriju GOT skupljeni su u impresivnu kolekciju “Storibord igre prestola”. Koliko ste iz današnje perspektive zadovoljni tom knjigom i na šta Vas podsjećaju ti radovi kada ih vidite na jednom mjestu.

SIMPSON: Zbirka storibordova “Igra prestola” bila je sjajan dodatak za mene, određeno uvažavanje mog rada, iako je u pitanju zbirka samo storibordova i to ne svih koje sam napravio za tu seriju. Bilo je to najbliže grafičkoj noveli “Igre prestola” što smo mogli da napravimo. Dejvid (Beniof) i Den (Vajs) bili su spremni da to uradimo, ali postojao je problem sa autorskim pravima i intelektualnom svojinom. Međutim, kakav je to materijal mogao da bude!! Ha! Obožavam tu knjigu. Mislim da je izašlo samo jedno izdanje tako da je jako teško doći do primjerka.

GLAS: Uskoro dolazite u Banjaluku, kao jedan od gostiju na 7. Međunarodnom salonu stripa, kakva su Vam očekivanja od te posjete i koliko ste upućeni u rad strip umjetnika sa Balkana.

SIMPSON: Od dolaska u Banjaluku na 7. Međunarodni salon stripa ne očekujem ništa, osim da vidim nove gradove i upoznam sjajne ljude. Volim da posjećujem nova mjesta i da im se vraćam. Zahvaljujući Jovanu Subotiću, Nebojši Mandiću i Nikoli Ćurčinu, organizatorima Hercegnovskog festivala stripa, imao sam priliku da posjetim brojna mjesta na Balkanu i, naravno Dubrovnik, koji sam i crtao za “Igru prestola”. Bilo je divno posjetiti taj grad (s obzirom da sam ga crtao samo sa fotografija) i moj izlet u posljednjih 11 godina mog rada bio je fenomenalan! Otkako posjećujem Balkan dočekuju me sa toplom dobrodošlicom i nadam se da će i ovog puta tako biti. Smatram se srećnim što sam tokom godina upoznao mnogo lokalnih autora i vidio čistu briljantnost kako izlazi iz njihovih crteža.

Planovi

GLAS: Šta radite u ovom trenutku umjetničkog života i da li postoji nešto što bi posebno voljeli da crtate, ako bi se sklopili svi uslovi za takav rad?

SIMPSON: Trenutni projekti? Trenutno radim na gomili samostalnih projekata. Imam praistorijsku priču u stripu “Atlantinjanin - Zdrav razum”. Zatim strip “Grčka sjekira” sa još vitezova u oklopima pa jedna svemirska ratna priča, kao filmski scenario i kao stripski projekat. Radim i horor triler “Majmunski svrab”, kao kratki i kao dugometražni film, zatim dugometražni film “Arijadnina nit”. Grafička novela na temu putovanja kroz vrijeme “Kilrojev povratak” u saradnji sa Majklom Busonom - O'Griafom i brdo drugih stvari. Radio sam i na mogućem velikom saudijskom filmu. Još uvijek čekam povratnu informaciju u vezi sa tim. Poprilično sam zauzet, a što se tiče toga šta bih volio da radim… Bilo šta što ima veze sa Konanom od Roberta Hauarda! U tom projektu bih uživao, ali dok se to ne desi imam dovoljno posla. Upravo sam imao retrospektivnu izložbu u galeriji “Endžin rum” u Belfastu, koja je dobila produženje od dva mjeseca. Nije loše.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.