Stanislav Vinaver umro prije 65 godina: Prošao golgotu, osvojio književnost i kulturu
BANjALUKA - Ne smijemo zaboraviti da je Stanislav Vinaver bio jedan od onih 1.300 kaplara čuvenog đačkog bataljona srpske vojske koji je tokom Prvog svjetskog rata prešao albansku golgotu.
Kazao je ovo profesor Filološkog fakulteta Duško Pevulja povodom 65. godina od smrti književnika Stanislava Vinavera.
Pevulja je naglasio da ne treba zaboraviti da je veliki stvaralac bio posvećen diplomatskom poslu između dva svjetska rata što je bio običaj u politici Kraljevine Jugoslavije.
- Njegov život se odigravao u burnim istorijskim dešavanjima. Bio je neobična i zanimljiva figura srpske književnosti i kulture, jedan od onih njenih, kako je govorio Rajko Petrov Nogo izvanjaca, odnosno stvaralaca koji nisu po etničkom porijeklu Srbi, ali koji je na magistralan način osvojio našu kulturnu i književnu scenu - rekao je za “Glas Srpske” Pevulja.
Istakao je da je Vinaver bio interesantna figura i zbog raznovrsnog stvaralačkog opusa jer je bio pjesnik, esejista, putopisac, antologičar, te autor manifesta srpskog ekspresionizma.
- On je kao čitava generacija međuratnih stvaralaca s početka imao krajnje kritičan odnos prema određenim dijelovima srpske tradicije a onda je vremenom, poput Crnjanskog, gurajući od sebe jedan dio te tradicije ipak uspostavio čvrste veze sa glavnim tokom srpske kulture - objasnio je Pevulja i dodao da su zahvaljujući Gojku Tešiću objavljena Vinaverova sabrana djela.
Naglasio je da knjiga putopisa Stanislava Vinavera koja nosi naziv “Evropa u vrenju” pokazuje poznavanje evropske kulture i tradicije ali da donosi snažan intimni doživljaj viđenog i doživljenog.
- Vinaver je mnogo istraživao srpski jezik i njegove izražajne mogućnosti, otuda i njegov manifest i eksperimentisanje u poeziji. On je tu beskrajno zanimljiv, to je osobina generacije kojoj je pripadao a koja je bila zaokupljena jezikom i odstupanjem od kanona, iako su se na kraju svi vratili tradiciji - naveo je Pevulja.
Objasnio je da u tom smislu treba izdvojiti Vinaverovu monumentalnu knjigu, obimnu studiju “Zanosi i prkosi Laze Kostića”.
- U te dvije riječi staje čitava duhovna biografija Laze Kostića. Nije slučajno što se Vinaver zainteresovao za sudbinu i djelo slavnog pjesnika. Laza Kostić je bio potcijenjen između dva svjetska rata, nije ga prihvatila generacija srpskih književnih kritičara, pa je Vinaverovo interesovanje za njega i time motivisano - kazao je Pevulja.
Obrazložio je da je Vinaver podigao monumentalni spomenik Lazi Kostiću pokazujući ga kao velikog evropskog stvaraoca, zanesenjaka i prkosnika.
- U ovoj Vinaverovoj studiji ima dosta dragocijenih detalja iz biografije Laze Kostića koji nisu opštepoznati, a koje Vinaver prepliće sa analizom i tumačenjem djela. Time je dao model kako bi trebalo pisati o velikim pjesnicima - ukazao je Pevulja i dodao da je Vinaver bio kostićevac po odnosu prema jeziku, tradiciji, erudiciji, poznavanju evropskih jezika, prevodilačkom opusu koji je ostavio, ali i novinarskim poslom koji je obavljao kao i autor slavne pjesme “Santa Maria Della Salute”.
Zaključio je da je Vinaver bio bezmjerno talentovan, te da je živio u vrijeme kada su ljudi posvajali našu književnost i kulturu i kad su se komotno osjećali u njenim okvirima, dok se danas svi ograđuju i bježe od nje.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
