Orson Vels neponovljiv talenat
Los Anđeles - Vijek od rođenja velikog američkog režisera, glumca, scenariste, producenta Orsona Velsa, koji je ostavio neizbrisiv trag u svijetu filma, biće obilježen sutra.
Rođen 6. maja 1915. godine u gradiću Kenoša u Viskonsinu, krenuo je kao vrlo mlad put Evrope. Počeo je da glumi u pozorištu u Dablinu, a po povratku u SAD radio je kao producent i ubrzo postao poznat u pozorišnim krugovima po smjelim i politički angažovanim predstavama.
Orson Vels režirao je četrdesetak filmova, a u mnogima je glumio kako bi mogao da ih finansira jer nisu bili komercijalni.
Radio-dramom “Rat svjetova” o invaziji Marsovaca na Zemlju izazvao je u Noći vještica 1938. godine opštu paniku u SAD, a to djelo i danas se smatra jednom od najuspješnijih medijskih manipulacija. Iza Velsa su, pored filmova za koje je pisao scenarije, režirao ih i producirao, ostali i sati i sati nedovršenog filmskog materijala. “Oskara” za životno djelo dobio je 1975. godine.
Njegov filmski prvenac, dvočasovni film “Građanin Kejn” koga je režirao 1941. godine, spada među remek-djela svjetskog filma. Nominovan je za “Oskara” za najbolji film, režiju i glavnu ulogu koju je odigrao sam Vels. Iako nije dobio “Oskara”, ovaj film je 1999. godine proglašen za najbolji film 20. vijeka. Kao filmski režiser nikad nije postigao komercijalni uspjeh, ali je zato veliku popularnost stekao kao filmski glumac.
Status filmske zvijezde utvrdio mu je film “Treći čovjek”, snimljen 1949. godine, u kojem je odigrao lik superiornog kriminalca. Po Šekspirovoj tragediji “Otelo” 1952. godine snimio je istoimeni igrani film koji mu je donio “Zlatnu palmu” na festivalu u Kanu. Posljednje djelo, film “Istine i laži”, snimio je 1974. godine. Svoj posljednji nastup Orson Vels je imao u animiranom filmu “Transformersi”, iz 1986. godine, davši glas Junikronu. Preminuo je ubrzo nakon nastupa u tom filmu.
Inovativnost
Debitantski Velsov film “Građanin Kejn”, koji je snimio kao 26-godišnjak, jedno je od remek-djela svjetske kinematografije koje je posebno hvaljeno zbog inovativne narativne strukture. Američki filmski institut je priču o medijskom magnatu Čarlsu Forestu Kejnu proglasio 1998. i 2007. godine “najboljim američkim filmom svih vremena”. Pola vijeka je bio na vrhu liste najvećih filmova svih vremena magazina “Sight and Sound” - sve do 2012. godine, kada je tron preuzela “Vrtoglavica” Alfreda Hičkoka.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
