Motiv drveta povezao slikare

Izložba je zamišljena kao jedan mogući pogled na neke od ideja koje su njegovane u slikarstvu prve polovine 20. vijeka - ideja podstaknutih u Evropi, ali do kraja oblikovanih tek lokalnim, srpskim prosedeom. Objedinjujući radove četiri umjetnika, čiji su dometi različito vrednovani, uočava se srodna ideja, novonastali modernizam koji je pripadao mogućnostima sredine, odnosno ukusu građanske elite koja ga je suštinski oblikovala.

Posmatranjem radova obuhvaćenih ovom postavkom, uočava se jedna nit-motiv drveta. Ukorijenjeno u zemlji, dok granama seže ka nebu, drvo spaja dvije krajnosti, spaja različito, naizgled nespojivo. U slučaju odabranih umjetnika može biti i metafora njihovih korijena, zemlje iz koje su potekli i težnje kojima su stremili.

Stvaralaštvo Petra Dobrovića predstavljeno je djelima nastalim u rasponu između 1918. i 1935. godine, koja ilustruju njegovo traganje za monumentalizmom, opredjeljenje za retoriku "realizama" i gravitiranje prema konceptu "čistog slikarstva". Tematika izloženih radova potencira širinu slikarevih preokupacija: istorijska kompozicija, mrtva priroda, portret, pejzaž. Predjeli mapiraju mjesta u kojima je boravio, koje je volio i kojima se vraćao: mediteranske i dalmatinske pejzaže; portreti funkcionišu kao svojevrsne mentalne mape: oni manjeg formata, prijatelja i poznanika, svjedočanstva su o ljudima koji oblikuju umjetnikov privatni prostor, dok su portreti monumentalne forme i karaktera pokazatelji njegove socijalne angažovanosti.

Slikarstvo Save Šumanovića predstavljaju djela nastala tokom treće decenije (1921-1930). Smjenjivanjem dvije suštinski srodne teme, predstava akta i čovjeka u prirodi, jasno se uočava jedna od tipičnih karakteristika Šumanovićevog stvaralaštva: multiplikacija i varijacija motiva. Ljudska figura je, po pravilu, u prvom planu, ali ni pejzaž ne izostaje, u pozadini, u drugom planu, iako nikad manje važan. Sezanova teorija da se svi oblici u prirodi mogu svesti na kupu, kvadrat ili loptu, umekšana kroz Lotove praktične pouke o kompoziciji, ogledala se u radovima umjereno kubiziranih formi.

Opus Milana Konjovića predstavljen je djelima nastalim između 1923. i 1958. koja istovremeno upućuju i na brojne promjene kroz koje njegovo slikarstvo prolazi. Tokom 1921. i 1922. Konjović je boravio u Minhenu, Drezdenu i Berlinu, gdje se upoznao sa idejama njemačkog ekspresionizma. Izložena djela, stvorena tokom i nakon boravaka u Parizu, pokazuju raznovrsna tematska interesovanja i promjene u domenu formalnog jezika; svi radovi upućuju na njegovo opredjeljenje za ekspresionistički prosede. Bez obzira da li slika vinograde u Francuskoj, rodni Sombor ili mediteranski pejzaž, akcenat je uvijek na ličnom doživljaju iskazanom jakim koloritom i snažnim gestom. U Konjovićevom slikarstvu naglašeni potez, gruba faktura i ekspresivna boja su svjedočanstvo umjetnikovog karaktera, oličenog u potrebi da se sopstveni stav ne iskazuje diskretno, već da se glasno vikne.

Stvaralaštvo Bogdana Šuputa na ovoj postavci čini pet uljanih kompozicija iz tokom 1937. i 1938. i šest grafičkih listova. Narativi odabranih radova svjedočanstva su slikarevih razmišljanja o sebi i prostorima kojima se kreće. Intimni doživljaj pojavnog svijeta i specifičan kolorit vezuju ga za aktuelnu parisku scenu, vodeće francuske intimiste. Drugačijeg karaktera su grafički radovi, nastali tokom perioda provedenog u Umjetničkoj školi. Oni demonstriraju Šuputovu zapitanost nad socijalnom stvarnošću sa druge strane uglađene građanske svakodnevice. Sama tehnika linoreza potencira dramatičnost izraza i podvlači angažovanist umjetnika prema društvenim zbivanjima.

Izolacija

Sava Šumanović je poslije napuštanja Pariza, u svojevrsnoj šidskoj izolaciji krenuo ka autentičnom slikarskom iskazu, koji kulminira u djelima nastalim tokom četvrte decenije.

(Autor teksta je upravnik Galerije Matice srpske)

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.