Kustos istoričar Milenko Đorđević: Priča o burnoj istoriji Banjaluke
Banjaluka - Istorija Banjaluke u Drugom svjetskom ratu od posebnog je značaja za ovaj grad bogate i burne prošlosti. U ovo vrijeme Banjaluka je pretrpjela veliko stradanje u ljudskom i materijalnom pogledu, ali je dala znatan doprinos antifašističkoj borbi.
Rekao je ovo za “Glas Srpske” kustos istoričar Muzeja Republike Srpske Milenko Đorđević, koji priprema izložbu “Banjaluka od okupacije do slobode (1941-1945)”, koja će biti otvorena sutra u 19 časova u Muzeju RS.
Ovom izložbom Muzej RS će dati svoj doprinos obilježavanju 70. godina od oslobođenja Banjaluke u Drugom svjetskom ratu.
- Stanovništvo Banjaluke, naročito mlađe generacije, o ovom značajnom periodu u istoriji grada, nažalost, zna veoma malo. Zbog toga će ova izložba, koja je pripremljena uz podršku grada, imati i edukativni karakter za posjetioce svih uzrasta - najavio je Đorđević.
Prema njegovim riječima, na izložbi će posjetioci moći da vide fotografije i dokumenta koji će prvi put biti prezentovani javnosti.
- Posjetioci će, između ostalog, moći vidjeti i fotografiju ulaska njemačke vojske u Banjaluku, više fotografija oštećenih objekata u gradu poslije Prve banjalučke operacije, ustaške potjernice za banjalučkim komunistima, raznovrsnu ustašku štampu, niz originalnih dokumenata - otkrio je nekoliko detalja Đorđević.
Pored fotografija, na izložbi će biti prezentovani najvažniji događaji i ličnosti koji su obilježili ovaj značajan period u istoriji Banjaluke.
- Nakon bombardovanja njemačkih aviona, koje nije prouzrokovalo veću štetu u gradu, prve njemačke jedinice ušle su u Banjaluku 14. aprila 1941. godine. Banjalučani su tokom Drugog svjetskog rata živjeli veoma teško. Lokalna ustaška vlast težila je da se riješi svih nepoželjnih elemenata, prije svega Srba i Jevreja. I ostali građani Banjaluke koji su bili protiv ustaške vlasti bili su izloženi raznim represalijama - podsjeća na istorijska zbivanja Đorđević.
Imajući potpunu podršku poglavnika Ante Pavelića, Viktor Gutić, ustaški stožernik za područje bivše Vrbaske banovine, preduzimao je niz mjera da se Srbi protjeraju, preobrate ili ubiju. Za Jevreje bila je predviđena rasna politika prema rasističkim uzorima, što je dovelo do njihovog masovnog hapšenja i slanja u koncentracione logore.
- Banjaluka je dočekala oslobođenje nakon četvorogodišnje okupacije i velikog stradanja u ljudskom i materijalnom pogledu. Novim analizama došlo se do broja žrtava rata u opštini Banjaluka: evidentirana su 4.533 smrtno stradala lica, većinom žrtve ustaškog terora - podsjeća Đorđević.
Glavni nosioci borbe protiv fašizma bile su partizanske jedinice, koje su 22. aprila 1945. godine i oslobodile grad.
- Ovo ne predstavlja samo istorijski događaj, koji bi trebalo prigodno obilježiti, već i podsjetnik na jedno veoma teško vrijeme u istoriji Banjaluke, vrijeme kada je znatan broj njenih građana bio spreman na velike žrtve u borbi protiv fašizma. Oslobođenje grada značilo je uspješan kraj te borbe i pokazatelj da veliko stradanje ipak nije bilo uzaludno. Poslije četiri godine okupacije nastupilo je vrijeme slobode i mira, stoga 22. april ima poseban značaj za Banjaluku i s pravom se obilježava kao Dan grada - zaključuje Milenko Đorđević.
Opomena i podsjećanje
- Jedan od najstravičnijih pokolja srpskog stanovništva izvršen je 7. februara 1942. godine u banjalučkim selima Drakulić, Motike i Šargovac, kada su ustaše, predvođene fratrom Miroslavom Filipovićem, ubile više od 2.300 Srba. Evidentirano je i 870 smrtno stradalih pripadnika NOV-a i POJ-a. I ovaj značajan segment naše istorije, koji je opomena i podsjećanje svima, biće obuhvaćen predstojećom izložbom - rekao je Milenko Đorđević.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
