Kako je knjiga “Boja magije” otkrila čuda Disksvijeta: Mašta, humor i poneka mudra stvar
Prije 40 godina Teri Pračet, novinar i slabo poznati britanski pisac, objavio je svoj četvrti roman “Boja magije” i tada se prvi put se čulo za Disksvijet, koji će nakon 41 objavljenog romana postati jedan od najvećih književnih univerzuma u istoriji umjetnosti, a njegov autor jedan od najvoljenijih i najprodavanijih pisaca na svijetu.
Radeći kao novinar i portparol on je svoj prvi roman “Narod iz tepiha” objavio 1971. godine, potom još dva romana, stekao manju publiku unutar žanra fantastike (po njegovim riječima dovoljno da kupi tri staklenika), ali presudni trenutak došao je u novembru 1983. godine, kada je u svijet književnosti stigao nesposobni čarobnjak Rinsvind, u pratnji vječno optimističnog turiste Dvocvijeta i njegovog bizarnog putničkog kovčega, glavnih protagonista “Boje magije”. Rinsvind inače postaje nevoljni vodič naivnom Dvocvijetu i njegovom Prtljagu (koji ima noge i koji često nekog proguta), a sve to uz kasniju pomoć Hruna varvarina, očiglednu parodiju Konana Simerijanca. Roman u mekom izdanju polako ulazi na liste najprodavnijih knjiga u Britaniji, njegov nastavak “Svjetlost čudesnog” potvrđuje uspjeh, pa Pračet 1987. godine daje otkaz i kreće u život profesionalnog pisca, a sljedećim Disksvijet romanima “Jednakost rituala” i “Mort” on je postao bestseler autor što će ostati do svoje smrti 2015 godine.
Pračet (1948), inspirisan klasicima fantastike poput djela Marka Tvena, Tolkina, Keneta Grejema, Roberta Hauarda i Daglasa Adamsa, stvorio je čudni svijet koji putuje kroz svemir na leđima četiri slona (postojao je i peti, ali to je posebna priča), koji stoje na oklopu velike nebeske kornjače A’Tuina, a na njemu je magija sveprisutna i u kojem žive sva fantastična stvorenja koja biste mogli da zamislite, ali koje ne zaobilaze ni stvarni problemi bliski ljudskom društvu.
Pračetov stil se često opisuje kao humoristička ili parodijska fantastika, što nije potpuno netačno, ali ne može ni u potpunosti dočarati maštovitu raskoš svjetova i priča koje je stvorio tokom četrdesetak godina pisanja. On sam u razgovoru sa kolegom Nilom Gejmenom, sa kojim je napisao sjajan roman “Dobra predskazanja” tvrdio je da “Boju magije” niko na svijetu nije shvatio ozbiljno, uključujući i njenog autora.
- Ne mogu da zamislim osobu koja bi tu knjigu shvatila ozbiljno. Ja je ne shvatam ozbiljno. Ali ima nečega i u tome da svijet shvatate taman toliko ozbiljno da ste u stanju da razotkrijete njegovu duhovitu stranu - rekao je Pračet. Izlaskom “Boje magije” publika je otkrila da u ovom svijetu postoji SMRT, velika koštana figura koja govori isključivo velikim slovima i koja je uvijek tu negdje. Upoznali smo kasnije i druge čarobnjake sa Nevidljivog univerziteta, zmajeve, galeriju bogova malih i velikih, gradskog patricija i reference na mnoge fantazijske i druge serijale, filmove, istoriju, politiku i sve drugo što je Pračetu bilo zanimljivo i što će postati zaštitni znak Pračetovog pisanja ili kako neko reče: Junački varvari, demonski monstrumi, prelijepe princeze i vatreni zmajevi, svi su oni ovdje, ali niko od njih ne radi stvari koje se od njega očekuju.
Ljepota Disksvijeta leži u tome što biste mogli da uzmete bilo koju knjigu i čitate je nezavisno od ostalih, ali ipak postoje grupe likova čije se radnje prate tokom više romana. Tako vam možda na primjer ne bi bilo jasno zašto je orangutan bibliotekar Nevidljivog univerziteta, zašto se komandant Vajms štrecne svaki put kad vidi uličnog trgovca Još Malo Pa Džabe Diblera i zašto se ne možete udaviti u rijeci koja protiče kroz grad Ank-Morpork. Među likovima koji se često vraćaju, tu su šaroliki pripadnici Gradske straže od patuljaka do trolova i vukodlaka, trio vještica koje ne žele da koriste magiju ako ne moraju, djevojčica Tifani, kao i prevarant Vlaža fon Lipvig.
Između ostalog, Pračetove knjige su postale popularne zbog dinamičnog stila i serije humorističkih trenutaka, zbog kojih se njegovo ime često nalazi uz kolegu Daglasa Adamsa. Na to sve treba dodati mnoštvo anahronizama i referenci na brojna umjetnička djela od “Ilijade” preko “Magbeta” i “Fausta” do “Malteškog sokola”(da pomenemo samo neke), istorijske trenutke, religiozne i društvene principe, kao i mitove i legende, koji vas doslovno bombarduju iz svake knjige. Sve to zajedno oblikovano je na jedan prosto jedinstven i neponovljiv način i 41 put je radilo posao bez greške, ne računajući posebne, prateće knjige, reizdanja i mnoge adaptacije.
Serijal Disksvijet tokom protekle četiri decenije adaptiran je u grafičke romane, igrane i animirane filmove, video-igre, serije, društvene igre, audio-knjige, radio drame i pozorišne predstave, a izdate su i posebne poštanske markice povodom četiri decenije serijala. Interesovanje za Pračetova djela ne smanjuje se ni osam godina nakon njegove smrti, a zanimljivo je da je ove godine otkriveno 20 pripovjedaka koje je pisao pod pseudonimom Patrik Kirns. Njegove knjige prodate su u više od 100 miliona kopija na 43 jezika, a slava stanovnika Disksvijeta, proširila se svuda gdje su neoprezni čitaoci pročitali besmrtne riječi, kojima počinje Pračetova knjiga: “U dalekom i dotrajalom skupu dimenzija, u astralnoj ravni koja nikada i ne beše ravna, spiralne zvezdane magline trepere i uvijaju se...Pogledajte...Veliki A’Tuin, kornjača, dolazi, plivajući sporo kroz međuzvezdani prostor, sa vodoničnim injem na nezgrapnim udovima, oklopa prošaranog meteorskim kraterima. Očima veličine mora, krmeljivim od sluzi i asteroidne prašine, On ukočeno gleda ka Odredištu. U mozgu većem od grada, geološkom sporošću, On razmišlja jedino o Težini. Većina težine, naravno, otpada na Beriliju, Tubula, T’Fona i Džerakina, četiri džinovska slona, na čijim širokim ramenima preplanulim od zvijezda leži disk Svijeta, potpuno obrubljen dugačkim vodopadom i natkriljen dječjeplavom kupolom Neba...”
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
