Izbor najzanimljivijih stripova na srpskom jeziku: Zmajevi, mutanti i stari dobri vestern

Ne samo da je broj izdanja nastavio krivulju rasta, već je i sve više izdavača koji agilnije štancaju nove prevode, kako klasika, tako i strip izdanja sa svih strana svijeta. Potpuno očekivano kao i prošle godine dominiraju “Čarobna knjiga” sa 127 izdanja i “Veseli četvrtak” sa 109 objavljenih  stripova, dok su na korak iza njih “Golkonda” i “Darkvud” sa 52 izdanja. Ostali srpski izdavači barataju sa manjim ciframa, a kvaliteta i maštovitosti u izboru prevoda i objavljivanja ima na pretek od sve agilnije “Lokomotive” preko “Najkule”, “Makonda” i “Komika” do novih imena poput “Žir izdavaštva” ili banjalučkog “Koloseuma”.

Iz drugog ešalona napadaju manji izdavači i slabije poznati stripovi, među kojima se može pronaći istinskih bisera za sve ljubitelje devete umjetnosti. Pronaći najbolja izdanja teško je ne samo zbog nemogućnosti da sve to fizički pročitate, a kamoli kupite, već i zbog sistema vrednovanja, čije je parametre nemoguće objektivno odrediti jednom pojedincu, koliko god truda i vremena uložio. Recimo, finiš godine donio je nekoliko ubitačnih izdanja poput Subićevog “Zagonetača: godina prva” (Čarobna knjiga), “Hoka-hej”(Lokomotiva) ili klasika nezavisnog stripa “Raketaš” (Darkvud), a među ovogodišnjim izdanjima, koji su bili blizu ulaska u ovaj izbor, ima zaista maestralnih izdanja poput “Čudovišta” (Makondo), “Ledeni demon” (Stalker), “Aldobrando” (Komiko), “Horde zla”(Veseli četvrtak), “Smaragdna nit” (Žir), “Tajne sabljarke” (Makondo), “Klasici svetske književnosti u stripu”(Golkonda), “Zmija i kojot” (Čarobna knjiga) i gomila drugih, ali je još više onih što su ostali nepročitani ili nedostupni. Što i nije loše, jer bez kvantiteta ponude teško je doći i do kvaliteta izabranog. Ovaj izbor “Glasa Srpske” samo je skromni pokušaj preporuke koji je pravljen ličnim sklonostima, čitalačkim emocijama i tračkom objektivnosti, u ovoj sizifovskoj misiji za svakog stripofila.

“Boun” (Čarobna knjiga)

U  stotinu i nešto izdanja od klasika do noviteta iz svjetske strip scene, odluka “Čarobne knjige” da na srpskom jeziku napokon objavi legendarno remek-djelo Džefa Smita “Boun” kompletirajući ga u pet knjiga nema premca. Fantastika, humor, melodrama, akcija, misterija, zmajevi, čudovišta, vitezovi, lavovi, Mobi Dik i još mnogo toga, spakovani su u priču o vječnoj borbi dobra i zla u planinskoj dolini gdje zalutaju braća Boun. Autorska kombinacija klasičnog i nekonvencionalnog, sa sjajnom Smitovom pripovjedačkom dinamikom  i efektnim crtežom, sirovih i nedovršenih linija, koji u potpunosti ocrtava karakter junaka, pri čemu njegova jednostavnost daje ravnotežu neobuzdanosti radnje i scenarističkoj dinamici priče. Klasik u svakom pogledu.

“Teksas Kid, moj brat” (Veseli četvrtak)

Samo se autentičnim balkanskim ludilom može opisati stanje u kojem se album Igora Kordeja, jednog od najvećih svjetskih strip autora, prevodi sa rodnog hrvatskog i objavljuje na srpskom jeziku u izdanju “Veselog četvrtka”, ali šta je god iza ovog poduhvata, krajnji rezultat je spektakularan. Kordejeva adaptacija istoimene novele Darka Macana stvarana je skoro 20 godina prateći životne i autorske lomove svog crtača da bi se na kraju pretvorila u strip “Teksas Kid, moj brat”. Revolveraški obračun Kordeja sa autorskim demonima pretvorio se u epski dvoboj očeva i sinova, umjetnika i junaka, uzora i sljedbenika, stripa i života u grafičkom romanu, kakav nigdje drugo ne može nastati, osim u srcu balkanskog ludila.

“Den 1: Nikadođija/Svet mutanata” (Lokomotiva)

Dilema oko izbora “Dena” ili” Sveta mutanata” legendarnog Ričarda Korbena u integral izdanjima “Lokomotive” riješena je izborom oba albuma, koji ispravljaju istorijsku nepravdu prema domaćim čitaocima, a koji su ih do sada imali priliku čitati samo u nastavcima u “Stripoteci”. Sa druge strane pisati o kvalitetu i značaju oba stripa je suvišno, jer neki stripovi slikom i riječju govore sve što treba reći, a svaki koji je crtao Korben i više od toga. Ukratko, obavezna lektira.

“Prokleti: Devičanske neveste” (Sistem komiks)

Drugi album Džejsona Arona i Rajka Miloševića Gere iz serijala “Prokleti” donosi još jedno Aronovo preispitivanje starozavjetnih saga ispisanih ludilom, fanatizmom, krvlju, nasiljom i iznutricama, kroz brutalnu priču o dvije djevojčice Jailje i Šari, koje imaju bolji plan od ideje njihovih starateljki da postanu nevjeste Anđela. Samo što stara poslovica kaže: “Dok ljudi prave planove, Bog se smije”, a Bog iz stripa je okrutan i surov, tako da će odluku djevojčice platiti skupo, dok se Gera majstorski poigrava sa Aronovim scenarijom pretvarajući ga u eksplozivnu kinetiku crteža i kadrova koja vas grizu, probadaju i sjeku sa stranica ovog albuma do samog finala kada Šari sreće drugog prokletog, Kaina bratoubicu.

 “Sedam smrtnih grehova (Darkvud)

Još jedno maestralno izdanje “Darkvuda” iz edicije “Saskvač” donosi vestern koji kao da je nastao u noćnoj mori Kormaka Mekartija, a koji su scenarista Zi Čan, crtač Artjom Trahom i koloristkinja Đulija Brusko, oživjeli na papiru. Zaboravite na Divlji zapad kakav ste znali do sada, jer ova priča u kojoj sveštenik izjeden krivicom okuplja sedmočlanu grupu ljudskog ološa, kako bi je poslao u tajnu misiju na teritoriju Komanča, nudi jednu drugu sliku, daleko mračniju od slike o pionirima koji osvajaju divljinu i donose red i zakon. Ovdje nema reda ni zakona, samo surova zemlja nastanjena surovim ljudima, a smrt je jedina pravda, bez obzira na grijeh.

“Žvrlja” (Komiko)

Izdavač “Komiko” je ove godine izbacio nekoliko vrijednih izdanja, ali strip album “Žvrlja” tandema Serž Lehman (scenario) i Frederik Peters (crtež), majstorska kombinacija trilera, horora i fantastike sa klaustrofobičnom i vlažnom atmosferom punom prijetećih sjenki, jedno je od izdanja godine. Više od 300 strana čistokrvnog strip uzbuđenja, satkanog od sjajnog crteža, upečatljive atmosfere, ubjedljivih likova. A priča o tri generacije žena i mračnim porodičnim tajnama koje kad-tad dolaze na naplatu, doslovno usisava na svoje stranice, poigravajući se emocijama čitaoca poput mačke koja se igra sa mišom, a zna se kako se ta igra završava za plijen.

“Div” (Feniks pres)

Prva knjiga u njujorškom triptihu francusko-kanadskog autora Mikaela je bluz radničke klase ispisana igrom raskošnom svjetla, sjenki i škrtih riječi, kroz priču misterioznog irskog radnika poznatog samo kao Div i njegove čudne veze sa udovicom nastradalog kolege. Sam Njujork 30-ih treći je junak ove mračne sage. U veličanstvenoj sjenci konstrukcije Rokfelerovog nebodera, odvija se emigrantski košmar anonimnih radnika, zidan krvlju, suzama, tajnama i grafikom svog autora, koje duguje filmovima poput “Bilo jednom u Americi” Serđa Leonea ili knjigama poput “Plodovi gnjeva”, onoliko koliko duguje strip umjetnosti.

“Fjuri: Prođe moj rat” (Darkvud)

U moru “Marvelovih” stripova objavljenim na srpskom životna priča pukovnika Sema Fjurija, vječnog vojnika svoje države, izdvaja se eksplozivnom dinamikom, epskim patosom i ratničkom tragikom. Prateći životni put čovjeka koji je ratovao od Normandije preko Koreje i Vijetnama do Južne Amerike ostavljajući trag smrti, stižemo od ratnog heroja do ogorčenog veterana, koji u hotelskoj sobi u društvu magnetofona, flaše i viskija presabira svoje životne račune. Zaboravite na šarmantnog agenta Fjurija (S.H.I.E.L.D.) iz “Marvelovog” filmskog univerzuma, ovo je prava životna priča čovjeka iz prljave sjenke najveće svjetske demokratije, napisana od strane legendarnog Garta Enisa i majstorski nacrtana od strane našeg Gorana Parlova. Ukratko, superherojska priča za sve one koji ne vole priče o superherojima.

“Ralf Kendal” (Deveta dimenzija)

Osim što banjalučka “Deveta dimenzija” gaji tradiciju izdavanja kvalitetnih domaćih stripova, protekle godine odradili su jedno kapitalno izdanje sa prevodima svjetskih stripova, a to je vestern klasik “Ralf Kendal” Artura de Kastilja. Izdavanjem prve knjige “Revolver za prijatelja”, od planirane četiri, biće kompletiran serijal kojeg je domaća publika imala priliku da vidi u fragmentima u različitim izdanjima uz lošu opremu i prosječne prevode. Ovdje je nepravda prema čileanskom majstoru ispravljena na pravi način kroz odlično izdanje, koje će u punom kompletu zaokružiti jednu od najvećih klasičnih vestern saga u stripu.

“Distrikt pepela” (300 čuda)

Izdavačka kuća “300 čuda” je malo usporila tempo, ali da su samo završili sagu “Gideon Fals” i počeli izdavanje serijala “Distrikt pepela”, zaslužili su naklon do poda. Napisana od strane Kalena Bana i nacrtana od strane Džonasa Šarfa “Distrikt pepela” je uzbudljiva mješavina tvrdog krimića i horora koja se poigrava sa bizarnim vezama svijeta živih i mrtvih, kroz priču o narkotiku pod imenom “pepeo”, koja se doslovno pravi od pepela pokojnika, vraćajući živima njihova sjećanja. Pravo pitanje koje postavlja je da li želimo da saznamo šta su dragi pokojnici osjećali?

Mange

Žanrovski, najdominantniji strip trend na srpskom tržištu 2023. godine su izdanja japanskih mangi. Od pionirskih početaka “Darkvuda” prije desetak godina, stiglo se do situacije da skoro svaki srpski izdavač ima u ponudi neki od manga serijala, a dobar dio njih i nekoliko serijala paralelno. Raspon se kreće od klasika poput “Naruto”, “One Piece”, “Oldboj”, “Laku noć Punpune” do novih favorita žanra. Potražnja čitalaca i reakcija izdavača doveli su do toga da je ugrožen i status donedavno neprikosnovenog “Bonelija” po broju izdanja, a dobra stvar je da su glavni kupci mlađe generacije čitalaca.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.