Đorđe Aralica, vajar, za “Glas Srpske”: Umjetnost se lakše događa u bogatom svijetu

Rekao je ovo u razgovoru za “Glas Srpske” vajar Đorđe Aralica, govoreći o prvoj izložbi realizovanoj u BiH, postavki “Vagon skulptura”, koja je u prijedorskoj galeriji “Sreten Stojanović” otvorena do 25. maja.

- Nadam se da prva neće ostati i poslednja izložba - dodaje ovaj umjetnik o izložbi radova koji su nastajali u posljednjih nekoliko godina.

GLAS: Izložena djela su predmeti sačinjeni od lanaca. Šta im je zajednička crta u upotrebnom i simboličkom značenju?

ARALICA: Zajednička osobina im je gradivni materijal i prepoznatljivost svakodnevne životne rutine. Kad se pomenu lanci oni često izazivaju negativne konotacije, ali za mene lanac nosi ideju povezanosti. Moji skulptoralni objekti nemaju upotrebnu vrednost, ali su sredstvo identifikacije i afirmacije ličnog iskustva.

GLAS: Koliko predmeti od lanaca u stvari predstavljaju naše robovanje stvarima i imaginarne lance koji na različite načine svakodnevno ugrožavaju naše slobode?

ARALICA: Robovanje predmetima i konzumerizam jesu fenomeni sadašnjice, ali metafore koje umetničko delo budi kod posmatrača često su van kontrole umetnika. Lanci i jesu interesantan medij zbog toga što nose različita tumačenja. Doživljaj slobode i sputanosti neće biti i nije neminovno identičan u prošlim, sadašnjim i budućim danima.

GLAS: Postavka nosi naziv “Vagon skulptura”, a jedan rad zove se “Kofer”. Da li taj kofer kao simbol odlazaka, putovanja i promjena može da predstavlja neku vrstu slobode, ako putovanja posmatramo kao jednu vrstu pronađene slobode?

ARALICA: Pre desetak godina ja sam imao izložbu pod naslovom “Citdž Luggage” na kojoj sam predstavio skulpture u obliku kofera. Mnogi su tu temu protumačili kao refleksiju mog životnog stila, ali je izložba govorila o doživljaju ubrzanja koji je bio moja osnovna impresija o životu velike metropole kao što je Njujork. 

GLAS: Šta su okovi, a šta slobode čovjeka u ovom vremenu? Da li je umjetnost dovoljno slobodna?

ARALICA: Misao umetnika jeste slobodna, ali van misaonog umetnost je ograničena u meri u kojoj su i naši životi ograničeni opštim okolnostima.

GLAS: Izlagali ste širom svijeta, dobitnik ste značajnih priznanja među kojima je i nagrada “Polok-Krasner”. Šta biste rekli da je drugačije u različitim dijelovima svijeta što se pristupa umjetnosti i finansijskog izdvajanja za umjetnost tiče, kao i samog priznavanja umjetnika i davanja prostora i prilike?

ARALICA: Suprotno uobičajenom viđenju da siromaštvo i težina života potiču umetničko stvaranje, umetnost se lakše i češće događa u bogatom svetu. Nije čudo što umetnici hrle u velike svetske centre, gde obrazovani i bogati konzumenti generišu glad za umetnošću. Po pravilu u “pohlepnom” kapitalističkom svetu postoje afirmativne poreske olakšice za umetnike, ali još značajnije i za konzumente i finansijere umetnosti. U takvim sredinama prava, kvalitetna umetnost nema isti rang i ne uživa istu društvenu brigu kao što je često slučaj u društvima koje umetnost smatraju za nepotrebni socijalni eksces.

Samostalni stvaralac

GLAS: Stvarate kao samostalni umjetnik, a član ste ULUS-a i ULUPUDS-a. Kakve su prednosti i mane statusa samostalnog umjetnika i šta bi na tom polju trebalo promijeniti i poboljšati?

ARALICA: Neizvesnost položaja “nezaposlenog” umetnika bez stalnog angažmana i stalnih prihoda jeste najtraumatičnije moguće iskustvo. Društvo u tranziciji, koje smo prerano prepoznali kao demokratsko, nažalost nije donelo proširenje nego sužavanje nekada postojećih institucionalnih prava umetnika. Umesto umetnika - stvaraoca finansijsku pomoć društva dobijaju galeristi, kustosi i administratori dok je umetnik osuđen na bedno bivstvovanje frilensera. Tekuće elite kao da nemaju u vidu istorijske primere o celim epohama koje pamtimo po umetničkim delima, a ne po nosiocima finansijske i političke moći.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.