Sjećanje na književnog velikana Vojislava Ilića: Buntovni liričar srpskog pjesništva
BANjALUKA - Vojislav Ilić u književnosti se pojavio u doba preloma kad romantizam iščezava, a dolaze nove ideje. Bio je cijenjen i priznat pjesnik, javno je iskazivao svoje političke stavove protiv vlasti, a njegove pjesme ubrajaju se u najljepšu srpsku liriku.
Rođen je prije 160 godina u Beogradu i zauzima važno mjesto u srpskoj književnosti. Njegova poezija objavljivana je u različitim književnim i političkim srpskim listovima od 1879. do 1894. godine. Njegova prva zbirka objavljena je 1884. u Beogradu pod imenom “Pesme Vojislava J. Ilića”. Pokrenuo je i književni list “Preodnica” 1891. godine. Za života je objavio tri zbirke poezije kojima treba dodati veliki broj pjesama rasutih po časopisima i one ostale u rukopisu. U 21 godini u časopisu “Otadžbina” objavio je svoje najobimnije djelo, spjev “Ribar”.
Držao je žestoke govore na omladinskim političkim skupovima te objavljivao političke tekstove u opozicionim listovima. Satiričnim pjesmama ismijavao je stanje u društvu, tiraniju vlasti i apsolutizam dinastije. Kritičari ističu da je bunt njegovih pjesama bio snažniji od bunta Đure Jakšića i Jovana Jovanovića Zmaja, ali da one nisu dostigle značajniji umjetnički nivo. Zbog političkih aktivnosti Vojislav Ilić je stalno bio na udaru vlasti, proganjan, a morao je i da bježi iz zemlje.
Jedna od njegovih najljepših pjesama je “Ispovest” u kojoj su melanholija, misaonost i pesimizam njegove nesrećne duše sjedinjeni. Pjevao je o beznađu svog života.
Vojislav Ilić bio je sin pjesnika Jovana Ilića. Živio je boemskim životom, čime je još više pogoršao svoje slabo zdravlje. Iznad svega je bio esteta kako u stvaranju poezije tako i u životu. Baš zbog toga je književna kultura imala takav značaj za njega, zato što je bio prvi istinski esteta u Srbiji. U njegovoj rodnoj kući živjelo se sa poezijom. Njegov otac je bio pjesnik i političar opozicionar. Njihova kuća bila je najpoznatija i najuglednija u Beogradu. U drugoj polovini 19. vijeka u toj kući su se sastajali i vodili debate o književnim i političkim pitanjima Zmaj, Jakšić, Kostić, Glišić, Matavulj, Sremac, Nušić i mnogi drugi.
- Na pragu te kuće susretala se stara romantična književnost koja je već izumirala, i nova, realistična, koja se umesto nje javljala. Kroz tu kuću, jednom rečju, prodefilovala je cela naša književnost sedamdesetih i osamdesetih godina - zabilježio je Branislav Nušić.
U toj kući Ilića Nušić je prvi put, u rukopisu, čitao svoju komediju “Narodni poslanik”.
Tako je Vojislav Ilić u rodnoj kući upoznao i Đuru Jakšića, a kasnije je oženio njegovu kćerku Tijanu. Nažalost Tijana i njihova djeca su rano preminuli. Sve to uticalo je na njegov život i stvaranje. Kasnije je oženio Zorku Filipović s kojom je dobio kćerku Svetlanu koja je majka lingviste Milke Ivić.
Zajedno sa Branislavom Nušićem kao dobrovoljac je učestvovao u srpsko-bugarskom ratu 1885. godine. Nušić je o tome zapisao: “Provodili smo jedan buran bohemsko-vojnički život; delili smo sve što smo imali”.
Ipak zdravlje Vojislava Ilića je bilo veoma loše, umro je mlad, u 32. godini, od tuberkuloze u Beogradu.
“VEČE JE ODAVNO PROŠLO...”
Veče je odavno prošlo… U šumarcima gustim
Bezbrojnih, malenih tica zvučni je stao hor;
Ponoć je spustila veo. Po dolinama pustim
Umuko ljudski zbor
A po obali cvetnoj mi sami bludimo dvoje
nežno ti stežem ruku i slušam u noći toj
isprekidani uzdah i burno disanje tvoje,
i stidljiv šapat tvoj...
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
