Ozbiljan trenutak u karijeri književne zvijezde milenijuma

U pitanju je jedna od najiščekivanijih knjiga godine na globalnom nivou, koja bi trebalo da opravda zvjezdani status irske spisateljice unutar moderne književnosti, stečen prije svega ogromnim uspjehom njenog drugog romana “Normalni ljudi”.

Prema najavama izdavača, u pitanju je knjiga u kojoj se Runijeva fokusira na komplikovanu vezu između dva brata, nastavljajući sopstvenu poetiku oštrog sjeciranja porodičnih veza, emotivnih odnosa i klasnih podjela modernog vremena.

Talentovana književnica rođena 1991. godine u Irskoj, za samo sedam godina karijere, od 2017. godine i objavljivanja književnog prvenca “Razgovori s prijateljima”, postala je jedna od najčitanijih književnica u svijetu uz brojne kritičke pohvale i stečeni status jednog od najistaknutijih milenijumskih pisaca.

Runi je samo sa 15 godina napisala prvi roman, koji je po svojim riječima nazvala “apsolutno smeće”, da bi u srednjoj školi objavila dvije pjesme u školskom časopisu. Počela je da piše “konstantno” krajem 2014, da bi svoj debitantski roman “Razgovori sa prijateljima” završila dok je pohađala magistarske studije iz američke književnosti, napisavši 100 hiljada riječi knjige za tri mjeseca. Godine 2015, njen esej “Čak i ako me pobijediš”, vidjela je književni agent Trejsi Bohan koja je kontaktirala Runi, dobivši priliku da pročita rukopis pomenutog romana. Bohanova ga je distribuirala izdavačima, dobivši sedam ponuda, a roman su objavili “Faber i Faber” u junu 2017. godine kada je književnica ima 26 godina.

Roman je brzo osvojio nekoliko nagrada za mlade pisce te se našao u užem izboru za nagrade “Dilan Tomas” i “Ratbouns Folio”, kao i u širem izboru za priznanje “Dezmond Eliot”. Runi počinje da radi u novembru 2017. kao urednica irskog književnog časopisa “Stinging fly”, pišući drugi roman “Normalni ljudi”. Na zaplet romana, u kojem kao glavne junake postavlja djevojku Marijan iz bogataške porodice i momka Konolija, sina kućne pomoćnice, koja radi kod Marijanine porodice, a koji ulaze u emotivnu vezu tokom školovanja, čitaoci širom planete reagovali su snažnim reakcijama uz univerzalno prepoznatu emocionalnu snagu romana te laskavim poređenjima tipa Džejn Ostin za 21. vijek.

Knjiga je izašla u septembru 2018. godine i osvojila je nagradu “Kosta” kao roman godine, dok je 2019. bio Voterstonsova knjiga godine. Ovaj roman je 2018. bio i u širem izboru za nagradu “Buker”, a 2019. za nagradu “Ratbouns Folio”. Uz to, roman “Normalni ljudi” je u 2019. godini proglašen knjigom godine u Velikoj Britaniji. Prestižna nagrada za tzv. britansku knjigu godine dodjeljuje se u osam žanrovskih kategorija, da bi na kraju bio proglašen sveobuhvatan pobjednik. Runi je uspjela da osvoji nagradu u kategoriji fikcije, ali i da trijumfuje ispred svih osam kategorija, uz sjajne kritike i odlične reakcije publike, što dovodi do toga da je roman preveden na 46 jezika širom planete.

Ipak, tek ekranizacija u vidu televizijske serije  od 12 epizoda koja je emitovana 2020. godine, a koju su režirali Leni Abramson i Heti Mekdonald sa Dejzi Edgar Džons i Polom Maskalom u glavnim rolama pretvara roman u globalni bestseler, koji prevazilazi granice književnosti.

U međuvremenu, književnica koja se suočila sa neočekivanim statusom književne pop zvijezde, tokom pandemije piše roman “Bajni svijete, gdje si”, koji izlazi u septembru 2021, dodatno učvršćujući svoj status kulturne ikone kod publike i kritike, dok se svijet njenih knjiga sve češće naziva “runiverzum”. U tom svijetu njeni romani fokusirani su na problematične odnose mladih likova koji se bave seksom, prijateljstvom i vezama u svijetu poznog liberalnog kapitalizma, dok najave za “Intermeco” zvuče kao putokaz da književnica kreće u mnogo odraslije i mračnije doba vlastitog pisanja.

Prema pomenutom opisu knjige, priča prati dva brata, uspješnog, tridesetogodišnjeg Pitera, advokata iz Dablina i njegovog usamljenog mlađeg brata šahistu, Ivana, čiji je život preokrenut očevom smrću. Piter se bori da održi dvostruku vezu sa trajnom prvom ljubavlju Silvijom i Naomi, studentkinjom za koju je život jedna duga šala (suštinski lik Runi). U međuvremenu, Ivan stupa u vezu s Margaret, starijom ženom burne prošlosti. Za dva ožalošćena brata i ljude koje vole ovo je period želje, očaja i mogućnosti,  prilika da saznate koliko jedan život može držati u sebi, a da se ne slomi, stoji u reklamnom opisu romana.

Sama Runi rekla je u jednom od rijetkih intervjua u posljednje vrijeme da su likovi i njihovi odnosi u “Intermecu” postali važan dio njenog života, tokom trogodišnjeg rada na njima.

- Likovi “Intremeca” su tokom protekle tri godine postali važan dio mog života. Nadam se da sam im donekle učinila pravdu tokom pisanju knjige i da bi i oni mogli naći mjesto u životima čitalaca - rekla je Runijeva.

U međuvremenu književnica je pisala brojne radove za razne časopise od kratkih priča i poezije te izazvala nekoliko skandala, posebno žestokom kritikom izraelskog nasilja u pojasu Gaze, odbijanjem da njen treći roman izađe na hebrejskom prevodu, dok traje aparthejd prema Palestincima te vrlo žestokom kritikom odnosa prema ženama u Irskoj, iako jedna od najčitanijih književnica modernog doba, mirno živi u rodnom gradiću Kaslbaru, udata za nastavnika matematike, uglavnom se držeći dalje od javnih događaja.

Izdavačka kuća “Geopoetika” je do sada objavila sve romane ove irske spisateljice: “Razgovori s prijateljima” (2018), “Normalni ljudi” (2019) i “Bajni svijete, gdje si ti” (2021) na srpskom jeziku.

Marksista

Runijeva sebe opisuje kao feministkinju i marksistkinju, što je izazvalo dio književne kritike da napadne njene stavove  i politički  aspekt njenih knjiga.

Kritikujući njene stavove kao modni stav, ismijavali su završetak “Normalnih ljudi”, u kojem Konel, dečko iz radničke klase emigrira u Njujork kako bi započeo kurs kreativnog pisanja,  kao “buržoasku” fantaziju. Runi je uzvratila da ti kritičari pogrešno razumiju klasnu dinamiku, tvrdeći da su ljudi koji rade za život, umjesto da zarađuju od kapitala, u stvari su pravi radnici, za razliku od politički korektnih izraza koji se odnose na određene industrijske skupine.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.