Novi roman književnika Breta Istona Elisa “Krhotine” uskoro na srpskom jeziku

Zloglasni autor romana “Američki psiho” i “Pravila privlačnosti”, u svojoj novoj knjizi, prvom proznom djelu još od 2010. godine raspliće srednjoškolsku misteriju, kroz odnose nekoliko bogatih srednjoškolaca u Kaliforniji početkom osamdesetih. 

- Poslednje dane leta 1981, pred polazak na završnu godinu privatne gimnazije Bakli, sedamnaestogodišnji Bret provodi sa Tomom i Suzan, najpopularnijim parom u školi i svojom devojkom Debi, eksperimentišući sa alkoholom, drogom i seksom. To je svijet ultraprivilegovane američke mladeži u doba novog talasa, frizure su savršene kao i odeća, a autoputevi prazni dok Bret i ekipa idu u filmske vožnje “mercedes” kabrioletom punim audio-kaseta “Altravoksa”, “Blondi”, “Djuran Djuran”…  Ali ovaj rajski san razbija se u paramparčad s početkom školske godine i dolaskom novog učenika Roberta Malorija. Robertova harizmatična pojava kod Breta unosi nemir i fascinaciju, ali i budi dublje strahove, jer dolazak novog učenika preklapa se s pojavom Ribara, opasnog serijskog ubice koji žanje žrtve u Los Anđelesu i izgleda odlučan da udari na grupu Bretovih prijatelja i na samog Breta… Užasne pretnje, nasumični akti nasilja, uznemirujuće koincidencije, ovaj niz događaja predstavlja mračan obrazac koji Bret neprekidno tumači kroz filter mašte tinejdžera s velikim narativnim sposobnostima, piše u najavi izdavača. 

Pun trilerske napetosti, erotike i crnog humora roman “Krhotine” prikazuje traumatičan gubitak nevinosti i složen prelazak u odraslo doba, istovremeno gradeći živopisan portret Amerike u doba novog talasa. Sam autor kaže da je nova knjiga roman Breta Istona Elisa za ljude koji ne vole romane Breta Istona Elisa, a njih je,  kako on sam kaže, mnogo. 

- Ovo je roman Breta Istona Elisa za ljude koji ne vole romane Breta Istona Elisa. A njih je mnogo. Ja sam američki pisac svoje generacije sa najgorom reputacijom. To je činjenica. Ako možete da nađete još jednog, molim vas, voleo bih da znam. I da naglasim, to nije Čak Palahnjuk, mogu vam to sa sigurnošću reći - kazao je Elis. Ipak, na stranu njegova percepcija, kritika je prilično naklonjena novom romanu hvaleći ga riječima, da je bio apsolutno vrijedan čekanja.

Prošlo je trinaest godina od Elisovog posljednjeg romana, a njegov najnoviji, “Krhotine” bio je vrijedan čekanja. Hermetične, paranoične, uglađene, mračne s kratkim eksplozijama seksa i nasilja koje su karakteristične za Elisov opus “Krhotine” su surov podsjetnik da je autor “Američkog psiha” i “Pravila privlačnosti” žanr za sebe, glasi neki od opisa knjige.

Zaplet romana je u velikoj mjeri autobiografski, jer je Bret odrastao tokom osamdesetih kada je glavni predmet njegovih interesovanja bila muzika. Kao student koledža Benington svirao je klavijature u nekoliko lokalnih novotalasnih bendova, da bi kasnije pod uticajem Hemingvejeve proze počeo da se razvija kao pisac. Prvi roman “Manje od nule” Elis je objavio sa 23 godine, a tri godine kasnije sa kultnim romanom “Pravila privlačnosti” postaje mlada zvijezda američke književnosti i globalno uspješni autor sa desetinama prevoda. Za njegov sljedeći roman, kontroverzni “Američki psiho”, izdavačka kuća “Sajmon i Šuster” unaprijed daje Elisu 300.000 dolara, ali biva prinuđena da odustane od izdavanja poslije pritisaka više ženskih organizacija i žena zaposlenih u samoj izdavačkoj kući, što je samo bio početak njegove zloglasne slave i brojnih optužbi za glorifikaciju nasilja i mizogenije. 

U momentu kada se situacija počela smirivati nove kontroverze su eksplodirale nakon filmske adaptacije sa Kristijanom Bejlom u glavnoj roli, što je Elisa učinilo nepoželjnom osobom kod većeg dijela književne industrije, uz pravu hajku protiv njega. 

- Nakon “Američkog psiha” ljudi su pretpostavljali da više nikada neću objavljivati. Odbacilo me je svih 30 mojih izdavača širom svijeta, samo su rijetki ostali uz mene - rekao je Elis. Ipak, nastavio je pisati, prvo sa zbirkom priča “Doušnici (1994) potom i romanima “Glamurama” (1998), “Lunar park” (2004), “Kraljevski apartmani” (2010) te zbirkom eseja pod nazivom “Bijelo” (2019), koja se bavila knjigama, filmovima i muzikom, koji su oblikovali njegov rad.

Novi roman je prvo predstavio kroz seriju audio-knjiga na svom veoma popularnom podkastu na platformi “Patreon”, da bi ga potom pretočio u proznu formu, iako priznaje da ga je ta ideja opsjedala četiri decenije. 

- Poznavao sam kretanje knjige od početka, samo nisam mogao da shvatim kako da to ispričam. Morao sam da ostarim. Toliko sam često razmišljao o knjizi otkako sam prvi put pokušao da je napišem 1982. godine da sam, kada je iskra planula jedne noći u aprilu 2020, imao 14 stranica sljedećeg dana i samo sam godinu i po proveo dovršavajući ostatak. To je projektu dalo neposrednost koju nisam mogao locirati 40 godina. Nisam baš razmišljao, oh, napraviću autofikciju. Samo sam htio da pišem o nekim mojim kolegama iz razreda i svojim pomalo sentimentalnim osjećanjima nostalgije, o periodu u mom životu koji je takođe bio izuzetno bolan. Da se konačno, sa 58 godina, osvrnem na to da sam bio onaj dječak iz 1981. godine, godine koja je promijenila sve za mene i da pišem o tome i ljudima koje volim, bez stida - rekao je Elis.

Knjiga je izašla prošle godine na engleskom jeziku za izdavača “Alfreda Knofa”, uz jako pozitivne kritike, sa kumulativnom pozitivnom ocjenom na veb stranici agregatora recenzija “Bukmarks”, na osnovu 25 prikaza knjiga od strane mejnstrim književnih kritičara. U aprilu 2023. objavljeno je da HBO razvija adaptaciju u vidu televizijske serije. Elis će biti uključen u pisanje scenarija i kao producent, dok će Luka Guadanjino biti zadužen za režiju. 

ADAPTACIJE

Osim televizijske adaptacije novog romana još četiri Elisova djela su snimljena u filmovima. 

Prvenac “Manje od nule” je adaptiran 1987. kao istoimeni film, ali film nije imao mnogo sličnosti s romanom. Adaptacija filma “Američki psiho” od strane Meri Haron objavljena je 2000, ali bez obzira na njen kultni status, Elis nije bio zadovoljan. Adaptaciju “Pravila privlačnosti” režirao je Rodžer Ejveri 2002. godine, dok je film “Doušnici”, čiji je koautor Elis po njegovoj zbirci kratkih priča, objavljen 2008. godine. Elis je napisao i scenario za film “Kanjon” iz 2013. godine u režiji Pola Šredera.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.