RECENZIJA “Ostavi svijet iza sebe” (2023): Pad nije let VIDEO
Film američkog režisera i scenariste Sema Esmaila “Ostavi svijet iza sebe”, po istoimenom romanu Rumana Alama, dočekan je sa velikim očekivanjima publike i kritike, podstaknutim prije svega zvjezdanom glumačkom trojkom u sastavu Džulija Roberts, Itan Houks i Maheršali Ali, ali i vrlo efektnim trejlerima i moglo bi se, nakon premijere, reći da je sva pompa u vezi sa njim prilično zaslužena.
Istina, prve reakcije na njega prilično su kontradiktorne, jer je Esmail, (najpoznatiji po serijama “Mister Robot” i “Povratak kući”) odlučio da kreira vrlo uznemirujući i nelagodan film, koji nije lako “svariti” ni kao ostvarenje iz žanra apokaliptične katastrofe, niti kao psihološku dramu o društvenim odnosima, niti kao hičkokovski triler pun suspensa. Igranje po žanrovskim granicama donekle izaziva jednu od mana ovog vrlo zanimljivog i efektnog filma, a to je njegova neodređenost, koja klasične žanrovske obrasce pretvara u, na momente pretenciozan arthaus autorski rukopis, ali mu se mora priznati da ostavlja vrlo malo mjesta ravnodušnosti tokom gledanja.
Ono što počinje kao neočekivani porodični izlet koji impulsivno organizuje Amanda Sandford (Roberts), uspješna žena koja se bavi marketingom i živi sa porodicom u Njujorku lagodnim životom srednjoklasne porodice, vrlo brzo se pretvara u niz čudnih događaja.
Sa svojim suprugom, profesorom medija Klejom (Itan Houk), i djecom tinejdžerima Arčijem (Čarli Evans) i Rouz (Farah Makenzi) Amanda želi “da ostavi svet iza sebe”, kako stoji u sloganu promotivne brošure za iznajmljenu kuću na Long Ajlendu, nadomak Njujorka. I to stvarno na početku filma djeluje kao marketinški spot za porodične odmore pun kadrova raskošno uređene seoske vile i blistavih plaža Atlantika, koji sijaju jarkim bojama, dok se kroz nju kreće grupa bijelih američkih intelektualaca, prilično operisanih od stvarnog života. Idilu odjednom kvari džinovski tanker koji se iz čista mira nasuče na njihovu plažu u vrlo impresivnoj sceni, što uznemirenu porodicu vraća u kuću, koja se dolaskom mraka od idiličnog ljetovališta polako počinje pretvarati u zlokobni zatvor, jer ne radi internet, telefoni ne funkcionišu, ali u principu niko ne diže paniku, osim kćerke koja ne može zbog nestanka interneta pogledati posljednju epizodu “Prijatelja”.
Sa druge strane brzo postaje jasno da nešto ovdje nije u redu, atmosfera postaje sve neprijatnija, kako zbog sve nervoznije i mračnije kamere Toda Kembela, tako i zbog preteće muzičke podloge kompozitora Meka Kvejla, a kada se na vratima pojavi crni muškarac i djevojka koji se predstavljaju kao Džordž, vlasnik vile i njegova kćerka Rut (Majala Herold) koji kažu da je došlo do potpunog nestanka struje u Njujorku, pa su iz bezbjednosnih razloga došli u kuću koju su iznajmili, atmosfera neprijatnosti prelazi u stanje paranoje i nepovjerenja, punog neizrečenih, ali vrlo prisutnih rasnih predrasuda i klasnih tenzija.
Sljedećeg dana jezivi događaji se množe, zaglušujući zvukovi sa neba, dronovi koji dijele letke na arapskom, naglo pojavljivanje divljih životinja u dvorištu, a strah i izolovanost podstiče Sandfordove da se vrate kući, ali su putevi presječeni beskrajnim kolonima sudarenih automobila. Usred svega toga strah, napetost i nepovjerenje šire se u luksuznoj vili, a Esmail tu demonstrira vrhunsku zanatsku vještinu baratanja filmskim jezikom u njenom građenju, polako podstičući svoje glumce da maksimalno iskažu najbolje od svog talenta. Roberts, doslovno briljira, kao nervozna srednjoklasna domaćica puna potisnutog bijesa, dok joj Houk, kao intelektualac, odsječen od stvarnog života i jezivo nemoćnog da išta učini bez tehnologije, maestralno parira. Jednako superiorni Ali iz drugog plana demonstrira svoj portret uspješnog biznismena i čovjeka, koji zna nešto više od drugih, ali i svjesnog da ga boja kože i višak odlučnosti odvaja od njegovih sapatnika u nevolji.
I kako film odmiče i tenzije u vezi sa katastrofom rastu, paradoksalno postaje jasno da Esmaila ne interesuju previše ni njeni uzroci, ni njene posljedice, već ga zanima ponašanje njegovih junaka izbačenih u stanje u kojem se ne snalaze pa film polako postaje sve bizarniji i groteskniji.
Esmail je odlučan u svojoj namjeri da sve baci na ekran razotkrivajući mračnije lice građana moderne Amerike, koja kako, kaže jedan od sporednih junaka Deni (odlični Kevin Bejkon), pravi neprijatelja na sve strane, dok kod kuće postaje u suštini disfunkcionalna nacija, ljudi koji se, poput Amande, zapravo ne vole i koji više vremena provode ispred ekrana nego u razgovoru. Ono što je posljedica ovog nemilosrdnog vizuelnog i emocionalnog bombardovanja publike jeste otupljivanje narativne napetosti, koja se kako film odmiče pretvara u pasivnu zasićenost, donekle popravljenu vrlo zabavnim krajem. Opšti pozitivan utisak kvari činjenica da previše pojedinačnih efektnih momenata kvari narativnu funkcionalnost cjeline, ostavljajući film prečesto na gorepomenutoj konfuznoj granici između zabavnih žanrovskih obrazaca i ambicioznih agendi arthaus filma.
Ocjena 4
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
