RECENZIJA “Građanski rat” (2024): Idi i snimaj
Scenarista i režiser Aleks Garland prvo se proslavio kao pisac, najčešće u saradnji sa Denijem Bojlom (“Plaža”, “28 dana kasnije”), da bi režisersku karijeru započeo odličnim filmom “Eks-mašina”, nastavio solidnim filmom “Uništenje” i lošim “Muškarcem”, da bi se nakon intrigantne serije “Devs” ove godine uspješno vratio novim filmom “Građanski rat” (Civil War).
Kontroverznu priču o Americi, koja tone u haos građanskog rata, realizovao je u saradnji sa kultnim studiom “A24”, koji je za ovaj projekat obezbijedio 50 miliona dolara ili najveći budžet u istoriji studija, uz jasno naglašene ambicije obje strane. Rezultat je hrabar, uzbudljiv i zanimljiv film, koji ne mari previše za to da li će se dopasti kritici ili publici, ali je i te kako vrijedan gledanja u bioskopu.
Pozicioniran jednako daleko od generički akcionih spektakla i hermetičnih arthaus ratnih drama, ovo je već Garland u svom prepoznatljivom izdanju, provokativan režiser, majstor stvaranja uznemirujuće mračne atmosfere i vješt kreator upečatljivih likova, ali jednako tako i autor nesklon preciznijoj razradi priče i na momente previše opuštene režije.
Distopijski okvir Sjedinjenih Američkih Država pocijepanih u ratu Federalne vlasti, oličene u neimenovanom predsjedniku diktatoru, protiv i nekoliko paramilitarnih frakcija (Savez Floride, Zapadne snage Kalifornije i Teksasa...) Garland koristi kao okvir u kojem će pokušati da prati sudbinu pojedinca, čiji se svijet raspada u sirovom nasilju, bez dubljeg ulaženja u politički i društveni angažman dnevnopolitičkog trenutka stvarne Amerike. I koliko god ga lijeva liberalna kritika napadala zbog toga, on je autorski u potpunosti u pravu, ovo nije priča o Trampu, demokratama, desnim populistima ili bliskoj budućnosti SAD, ovo je priča o grupi fotoreportera koji idu u rat da ga snimaju i dokumentuju, tražeći opsesivno pravu priču. Garlanda zanima da prati svoje junake iznutra kroz rat, koji nije konvencionalni sukob dvije države, već rat koji divlja bez pravila i jasnih neprijatelja, a koji se može desiti u Kini, Rusiji, Brazilu, ali i u SAD, koliko god to nekome zvučalo kao distopijska fantastika.
Njegovu družinu na putu od Njujorka do Vašingtona kroz ratnu zonu predvodi cinična veteranka fotoreporter Li Smit (Kirsten Danst), a čine je njen kolega, novinar Džoel (Vagner Maura) i njen mentor Semi (Stiven Mekinli Henderson), veteran “Njujork tajmsa”, te Džesi (Kejli Spini) neiskusna, ali ambiciozna djevojka koja želi da postane ratna fotoreporterka kao njena heroina Li.
I već prvim kadrovima putovanja niz autoput prepun olupina, uz uznemirujuće zvuke elektro-rok benda “Suicide” u pozadini, te susret sa prvim branicima slobode, teško naoružanim do zuba i lakim na obaraču, postaje jasno da im njihovi panciri, šljemovi i oznake “Pres” neće biti od velike pomoći i da ovo neće biti klasična reportaža o ratnoj priči iz neke zaboravljene zemlje trećeg svijeta. Danstova briljira kao hodajuća bomba od žene, koja maskom profesionalca i cinizmom sakriva teško napuklu psihu, dok njena pratnja jednako briljira, od umornih veterana koji pokušavaju ratom probuditi mlađu, idealističku verziju sebe do talentovane Spini, koja krajnje efektno iznosi rolu početnice koja brzo uči da se dobra ratna fotografija pravi gaženjem preko leševa, svejedno čijih.
I kako se rat primiče Vašingtonu, tako i Garlandov film počinje otkucavati kao tempirana bomba pred eksploziju, muzika i vrtoglava kamera i montaža nabijaju tenziju i brzo postaje jasno da ovdje neće biti dobrih pobjednika i zlih poraženih. Katarzična scena pokolja civila i novinara, koji nemaju dovoljno američka imena, uz jeziv nastup Džesija Plimonsa, kao rednek psihopate kojem uniforma i puška, daju dovoljno prava da sprovodi svoj zakon i red, uvodi osakaćenu družinu u finale njihovog puta. Garland je, očekivano, napisao odličan scenario u kojem je građanski rat samo alegorija za nasilje, koje čuči u svakom društvu čekajući priliku da eksplodira kad se norme sruše. Šteta je samo što nije jasnije gradio režiserski narativ i održao visok tempo od početka do impresivnog kraja u kojem daje prilično predvidljiv rasplet sudbine glavne junakinje, kvareći brzopletim rješenjima utisak.
Ipak, i dalje je njegov film majstorska simfonija destrukcije u kojem on slikom, tonom i glumom uvlači publiku direktno u apokaliptičnu ratnu zonu, igrajući se vješto njenim nervima i emocijama do krvavog finala, u kojem se broje leševi poraženih i trofeji pobjednika. Naravno, uz dobre snimke, ipak je 21. vijek.
Ocjena 4
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
