Izbor najboljih filmova u 2022. godini: Treći svijet uzvraća udarac
U godini koja je bila biti ili ne biti za filmsku industriju, komercijalni spas je došao od strane dvije stvari na kojima je Holivud stvoren, a to su spektakl i velike glumačke zvijezde, dok je kreativnost stigla iz trećeg svijeta i malih nezavisnih studija.
Prvo je Tom Kruz u zvjezdanom stilu nastavkom “Top gana” vratio publiku u bioskope, da bi Džejms Kameron filmom “Avatar: Put vode” počistio blagajne i prešao granicu od dvije milijarde dolara zarade.
Naravno, daleko je to od stanja prije krize, pošto je uspon striminga učinio svoje i oduzeo studijima dio publike, ali američka kinematografija dio krivice snosi sama štancanjem bezidejnih filmova i insistiranjem na franšizama, nastavcima, ributima, rimejcima. S druge strane, nezavisne firme (“A 24” ili “Šroder”) nemaju problem kreativnosti, a u kooperaciji sa striming servisima uspješnije rješavaju probleme finansija i distribucije, mrveći monopolsku moć velikih studija. Rastuće kinematografije Azije i Južne Amerike agresivnije prodiru na zapadne tržište, koristeći striming kao glavno oružje i uzvrativši udarac Holivudu u velikom stilu, nudeći publici iskonsko bioskopsko uzbuđenje u kućnoj varijanti. Kada kreativnost caruje među teže dostupnim filmovima i na televiziji, teško je sastaviti listu najboljih filmova, jer dobar dio ponude ostaje van dosega manjih tržišta poput naših, dok u moru glomaznih franšiza sve je manje dobrih ideja i realizacije vrijednih potrošenog vremena.
1. “Sve u isto vrijeme”
Iznenađenje godine jeste ovaj projekat studija “A 24”, koji je budžetom od 20 miliona uspio da zaradi preko 100 miliona dolara, oduševi publiku i veći dio kritike uz 11 nominacija za “Oskare”. Sumanuta priča o azijskoj domaćici (Mišel Jeo), koja se bori u multiuniverzumu protiv zlog bića Džobu Tupaki, koje želi da uništi svemir, u režiji tandema Danijel Kvan i Danijel Šajnert, šeta se kroz žanrove od komedije i avanturističkog filma, preko melodrame i fantastike do kung-fu akcije nudeći publici iskonsko bioskopsko uzbuđenje, otkačen humor i sumanutu zabavu.
2. “Odluka o odlasku”
Novi film južnokorejskog režisera Parka Čen-Vuka “Odluka o odlasku” je hičkokovski intoniran triler o detektivu Hae-Džunu (Park Ha-il) koji istražuje sumnjivu smrt bogataša, dok njegova lijepa udovica Seo-re (Teng Vei), postaje glavna osumnjičena. Ono što zvuči kao standardni romantični film u rukama korejskog noar majstora postaje elegantna i napeta priča, sa svakim kadrom komponovanim kao filmska studija opsesija, želje, strasti i nasilja sa višedimenzionalnim likovima i višeslojnom radnjom koja hipnotički drži pažnju do samog kraja.
3. “Duhovi Inišerina”
Mračna i kamerna priča režisera Martina Mekdone, o malom ostrvu Inišerin, lociranom na Atlantskoj obali Irske i njegovim stanovnicima, kroz prizmu lokalne mikrotragedije priča daleko veću tragediju cijele Irske. U takvoj klaustrofobičnoj sredini svaka riječ ili gest, potpomognuti burnom naravi, keltskom tvrdoglavošću i jakim viskijem, začas dovode do krvi i tragedije. Gledanje “Duhova Inišerina” je neugodno i bolno iskustvo, u kojem se na trenutak osjetite udavljeni u jadu, čemeru i tuzi, koje se sa litica Inšerina sruče na dušu gledaoca, ali ipak je vrijedno svake sekunde potrošene na njega.
4. “Vavilon”
Novi film Damijena Šazela “Vavilon” dočekan je na nož od strane kritike i zaobiđen od strane Američke akademije za film prilikom nominacija, ali to je samo njihov problem. Ovo je mračni negativ njegovog filma “La La Land”, koji je hvaljen i nagrađivan zbog glamuroznog prikaza slave starog Holivuda, što znači da se Šazel ovdje bavi drugom stranom prestonice filma. Onom koja je izgrađena na pohlepi, ambiciji, seksu, ludilu, nasilju, suzama i krvi. Industriji, satkanoj od snova i sjaja, gdje se dijeljenje istine nikome ne sviđa previše, ali Šazel zna da svaki sjaj ima i svoju tamu kao i da svaki san ima svoj košmar.
5. “Sjevernjak”
Ekranizacija skandinavskih srednjovjekovnih saga o osveti, u režiji Roberta Egersa brutalna je priča, koja je daleko od teatralnosti vizija engleskog barda, ali i svega drugog u modernom Holivudu. Treće ostvarenje u Egersovoj karijeri balansira između visceralne estetike B-akcijaša, niskobudžetnog folk horora i skupog spektakla, dok ga krase neočekivana scenaristička rješenja, vizuelno-zvučna raskoš i upečatljiv glumački doprinos. Bez obzira na određene kompromise film razbija žanrovsku predvidljivost i politički korektnu dosadu holivudske A-produkcije, napadajući životinjskom silinom primarne instinkte publike.
6. “Kimi”
Novi film Stivena Soderberga “Kimi” nastavlja njegovu odmetničku autorsku putanju kroz žanrove i stilove moderne kinematografije, uz naglašen individualni rukopis i tvrdoglavo odbijanje da se svrsta u određeni autorski kalup. Modernim iščitavanjem trilerske paranoje na tragu žanrovskih velikana poput Hičkoka ili De Palme, stvorio je uzbudljiv, intrigantan i dinamičan triler koji postepeno pojačava utisak paranoje i straha, stavljajući nas u klaustrofobični, vrli svijet moderne tehnologije i starog, dobrog ljudskog nasilja.
7. “Poslije sunca”
“Poslije sunca” je priča o razvedenom ocu (Pol Meskal) i njegovoj kćerki (Frenki Korio) koji odlaze na zajednički odmor u Tursku. Sve izgleda savršeno poput razglednice sa ljetovanja, dok dvojac skromno provodi dane uz bazen i razgledavanje okoline. Međutim, zloslutna atmosfera u pozadini u rukama scenaristkinje i režiserke Šarlot Vels, polako, poput otrovne kiseline progriza porodičnu idilu pretvarajući se u jednu od melodrama godine. Ovo je kolaž uspomena, filtriran kroz vrhunsku glumu, stare VHS snimke video-kamere i sjećanja starije žene (Selija Rouson-Hal), koja istražuje bolni raspad vlastite porodice i života.
8. “Vendel i Vajld”
Animirani film o djevojčici koja mučena krivicom za smrt roditelja pravi pakt sa dva demona iz pakla ne zvuči kao materijal za animirani film godine, ali ovaj spoj panka, hip-hopa, crtaća, gotik motiva i porodične melodrame je uzbudljiva i zabavna bajka. Jednako atraktivna na idejnom i vizuelnom planu, ova tripoidna saga, u režiji Henrija Selika, udara ispod pleksusa, kako svijet odraslih, tako i svijet animacije namijenjene djeci, tretirajući svoje junake sa dostojanstvom.
9. “Kriminalka Emili”
Rediteljski i scenaristički prvenac Džona Patona Forda slijedi obrasce žanrovskog krimi filma u najboljoj tradiciji novog Holivuda, uz dodatak angažovanosti i društvene kritike modernog indi filma. Ipak, Ford zna da srce njegove priče o djevojci Emili, koja se zbog studentskih dugova upetlja u svijet kriminala, kuca u ritmu B-filma, a ne u angažovanoj kritici američkog sna, gurajući u prvi plan sjajne likove i napet ritam uz ikonično finale. Nošen šarmom glavne glumice Obri Plaze ovo je jednostavan i pametan mali film, koji predstavlja velike talente.
10. “Malci 2: Gruov početak”
Scenarista Metju Fogel se zabavljao pišući scenario koji se poigrava svakim klišeom 70-ih, od šarolike bande superzločinaca koja krade kinesku relikviju čudesnih moći preko klinca koji želi preko noći da odraste (Gru) do afro frizura, rolera, tajnih baza, bizarnih uniformi, velikih zlih imena negativaca poput Vili Kobra, arhetipskih disko hitova, mitskih likova kung-fu učitelja i sličnih referenci na pop kulturu. Smijeh je dobrog tempa, a kombinovanjem fizičkog i verbalnog humora gledaocu se ne daje previše vremena da razmišlja dok režiser Kajl Balda adrenalinskom vožnjom prati scenaristu, ne štedeći na uzbuđenju.
Ispod crte
“Zmaj mog oca”
“Mat Kilau”
“Lov”
“Pinokio”
“Skrivena lisica”
“Ben i Džodi
“Tar”
“Fabelmanovi”
“Betmen”
“Trougao tuge”
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
