Četvrt vijeka od premijere kultnog filma “Blejd”: Usamljeni osvetnik novog digitalnog doba VIDEO

Ostvarenje scenariste Dejvida Gojera i režisera Stivena Noringtona stiglo je u bioskope, bez velike buke i moćne marketinške podrške, koja prati današnju eru “Marvelovog filmskog univerzuma”, ali je krajnji rezultat u velikoj mjeri nadmašio s lakoćom većinu onog što će postati najveći filmsko-marketinški fenomen kinematografije 21. vijeka.

Za proteklih 25 godina otkako je Vesli Snajps kao Blejd prvi put isjekao, izbo, raznio i spalio vampira dovoljno za manji žanrovski genocid, njegov poduhvat ne da je izgubio na uvjerljivosti i kvalitetu, već je svakim novim gledanjem dobijao na važnosti.

Jednostavno rečeno “Blejd” je i dalje atipičan, krvav, žestok i zabavan film koji funkcioniše u svakom svom segmentu. Vesli glumački briljira kao akcioni osvetnik polučovjek, poluvampir, poznat i kao Dnevni šetač, ostatak glumačke ekipe mu uvjerljivo pruža podršku, vizuelno je film savršen, muzika pumpa uzbuđenje u svaki kadar, dok Norington izvlači režiserski maksimum iz jednostavnog, ali zanimljivog Gojerovog scenarija.

Glasnik budućnosti

Nastao u eri uniformisanih blokbestera, neuspjelih strip-ekranizacija i saharinskih japi drama već u prvoj sceni filma “Blejd” je pokazao da stiže nešto poputno novo i autentično. Scena u podzemnom klubu ispod stočne klanice u kojoj vidimo bogatog štrebera koji namamljen od strane atraktivne djevojke ulazi u rejv klub u kojom vozi tehno remiks “Nju Order” numere “Confusion”, da bi se u finišu pjesme na posjetioce obrušila bujica krvi, otkrivajući da su vampiri najveći dio posjetilaca spremni da popiju krv onima koji nisu. Osim ako im na put ne stane kul mišićavi tip, obučen u kožu sa sunčanim naočarima, naoružan sačmaricom, srebrnim kolcima i srebrnim mačem. U startu Blejd daje do znanja da ovo nije klasični horor, da vampiri nisu Stokerovi elegantni rumunski grofovi, niti je on Van Helsing. Da budemo tačniji, on doktorici Karen Dženson, koju je spasao od vampira, eksplicitno kaže: “Zaboravi šta si gledala u filmovima”.

Rođen kao poluvampir, jer mu je trudna majka ujedena prije porođaja, odbačen je od ljudi i vampira kao prezreno biće i odgojio ga je usamljeni lovac na vampire Abraham Vistler (pouzdani Kris Kristoferson), da bi stvorio savršeno oružje za svoju osvetu. On ima vampirsku snagu i neranjivost, ali može da se kreće po danu i može kontrolisati “žeđ” serumom, vozi motor i koristi moderno oružje da bi lovio krivce za svoj usamljeni život. Jednako tako postavljeni su i njegovi protivnici moderni vampiri koje predvodi impulsivni Đakon Frost (Stiven Frost), neurotični vampir nove škole koji želi da uzdrma nemir između aristokratski starijih vampira i ljudskog svijeta, vrsta je negativca koji je mogao imati smisla samo na granici milenijuma. On sluša tehno, ne mari za pravila i oprez, jer ga jednostavno nije briga, sa atraktivnim stilom koji se može opisati kao gotik rok zvijezda koja želi sve i sada, uključujući vlast nad vampirima i ljudima.

Gojerove nove scenarističke koordinate žanrovskih junaka prati i Noringtonova atraktivna režija, puna naglih rezova, čudnih uglova i atraktivnih kadrova, čije kul efekte dodatno pojačava spektakularna kung-fu koreografija borbi i pumpajuća monolitnost elektronskh ritmova soundtraka. I “Blejd” vas odmah hvata za gušu svojom tehno-gotičkom igrom boja spojenih sa visokooktanskom akcijom, koja jednako djeluje stripu i poetici B filmova poput azijskih akcionih i podžanra crne eksploatacije. Tu je i monolitna pojava Snajpsa, tipa koji noću nosi sunčane naočare u svom zaštitnom prsluku, sa opremom i oružjem koje bi postidjelo i Betmena, koji uništava vampire posvećeno poput fanatičnog španskog inkvizitora, ali usput ispaljuje duhovite i cinične šlagvorte sa jednom, istom pokeraškom facom.

Odlična stvar kod “Blejda” je to što ne morate biti zaljubljeni u stripove da biste znali toliko o njemu niti morate biti “Marvelov” fan da biste pratili radnju, jer nas Gojer i Norigton majstorski uvode u priču u prvih pola sata, gdje saznajemo sve što treba znati o dnevnom šetaču, ostalo je čisto uživanje u kinetici pokretnih slika. Kako film ide dalje, saznajemo mnogo više o svijetu vampira i da, kao i normalni ljudi, među njima postoji klasni sistem. Ova strana filma pomaže u predstavljanju velikog negativca Frosta, kojeg je Dorf briljantno odigrao u jednoj od njegovih najboljih uloga, kao lošija i luđa verzija svog protivnika, jer su obojica odbačena od oba svijeta i vampirskog i ljudskog. Samo što se Blejd sveti da bi izliječio emocionalnu rupu u sebi, dok je Frost spreman da postane bog krvi, kako bi oba svijeta bacio u ruševine.

Vrhunac decenije

Zaplet je jednostavan, režija takođe, a estetika “manje je više” služi ako bi filmu dala vrtoglavi ritam digitalnog doba, gdje nema vremena za duge potrage za vampirom ili spore kadrove pejzaža Transilvanije. Blejd je samuraj novog doba koji nema vremena za ništa osim za svoju misiju, a svako stajanje može značiti smrt za njega. Njega odnos oca-sina sa Vistlerom čini ranjivim, a spašavanje doktorice Džonson zbog činjenice da ga podsjeća na majku dodatno ga čini slabijim i nimalo slučajno on najbolje funkcioniše kada ih iskoristi kao pogonsko gorivo za svoj osvetnički bijes. Blejdu saveznici trebaju da bi ga činili ljudskim bićem, ali on najbolje funkcioniše kao usamljeni vestern osvetnik, koji umjesto Divljeg zapada krstari podzemljem velikih gradova.

Blejdov dolazak u kasne devedesete stigao je kao kulminacija nekih tema koje smo gledali u fantastičnim filmovima te decenije poput “Vrane”, “Betmena” i “Grada tame”, koji imaju oštar, horor element u sebi i Blejd se čini kao kulminacija takvih filmova, a istovremeno postavlja standard za mračnu akciju i horor filmove koji će doći u novom milenijum. Mnogi horor filmovi će izgledati kao Blejd u godinama koje dolaze, puni prekrasnog produkcijskog dizajna i stilizovane akcije, ali njegova tajna uspjeha jeste u tome što ozbiljno shvata svijet u kojem se nalazi, ali sa druge strane ne shvata sebe previše ozbiljno, znajući da je rođen u đubrištu pop kulture. U njemu gledamo futurističku stranu vampirskog svijeta, u skladu sa prljavim ulicama planetarnih megapolisa, a njegova atmosfera koja se čini hiperkinematografskim, nikad nije nerealna. Njegov vizuelni stil je nevjerovatan i koliko duguje holivudskoj tradiciji toliko duguje i MTV estetici i strip-slikama.

Njegova sirovost i surovost dio je autorskog balansa koji se precizno pogađa kroz priču, akciju, sliku i performans glumačke ekipe. Blejd funkcioniše jer je hrabro napustio svoje stripovske korijene, ali je spremno sačuvao najbolje od njih, jer postoji, istovremeno, osjećaj slavljenja poetike stripova i odstupanja od nje. To ga čini jedinstvenim dostignućem i filmom koji je spreman da očara sirovim šarmom, čak i sada kad smo preplavljeni strip-ekranizacijama.

Dvije i po decenije kasnije Blejd je na čudan način ostao više kultni favorit nego nedodirljivi komad kanona superherojskog žanra, koji je krenuo u drugom smjeru sve pažljivije prilagođen porodičnoj zabavi, dok usamljeni vampirski osvetnik i dalje funkcioniše kao unikatni klasik, koji je u jednom trenutku razbio pravila industrije koja ga je stvorila.

Blagajne

Proizveden za 45 miliona dolara njegov prihod na blagajnama bio je 131 milion dolara, nešto više od trostrukog budžeta, što ga čini prvim uspješnim Marvelovim likom na bioskopskim blagajnama, ali i začetnikom talasa na kojem će svi profitirati. “Crni panter” iz 2018. dobiće komercijalne zasluge za Marvelovu adaptaciju crnog superheroja. “Dedpul” će dobiti priznanje da je prva adaptacija Marvelovog superheroja sa oznakom R, ali oni su stigli u vrijeme opšte prihvaćenosti i dominacije žanra. “Blejd” je bio prvi u svemu od toga u vremenu kada su supeheroji bili samo zabava za čudne štrebere koji se lože na heroje u helankama i plaštovima.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.