Podrška Romima
Na Dan Evrope skupila se impresivna grupa mladih u kancelariji Grupacije Svjetske banke u Bukureštu. Grupu su činili mladi stručnjaci koji žive u raznim zemljama srednje i istočne Evrope, koji su se po završetku fakulteta zaposlili kao pravnici, informatičari, arhitekte i preduzetnici.
Dvije su im stvari zajedničke. Prvo, svi su oni prevazišli društvenu stigmu i izazove odrastanja kao jedan od procijenjenih 12 miliona Roma u Evropi, i drugo, stipendisti su Fonda za obrazovanje Roma koji su 2005. pokrenuli Grupacija Svjetske banke i Institut “Otvoreno društvo”.
Ti mladi stipendisti predstavljaju značajan kontrast uobičajeno negativnom stereotipu 'cigana'. Naprotiv, oni predstavljaju viziju Evrope koja podržava talente svih građana i oni su dokaz da Romi, kad im se pruži prilika da razviju svoje talente, mogu postići izuzetne rezultate.
Iako se udarne vijesti u Evropi fokusiraju na kratkoročna ekonomska pitanja evrozone, dugoročni cilj integracije Roma se polako pojavljuje u pozadini, u velikoj mjeri zaboravljen, ali ipak jedan od najvećih izazova Evrope.
Romi su jedan od najsiromašnijih, ali i najbrže rastućih naroda u Evropi. Tri od četiri Roma žive u siromaštvu, jedan od tri barem jednom mjesečno ide na spavanje gladan, a gotovo polovina živi u izdvojenim naseljima.
Ulazak u partnerstvo sa evropskim Romima kako bi im se omogućio izlazak iz siromaštva, ne samo što je ispravno - nego je i pametan ekonomski potez za Evropu. Radna snaga u srednjoj i istočnoj Evropi se rapidno smanjuje dok romska populacija raste. Očekuje se da u Bugarskoj do 2020. Romi čine 23 odsto novih radnika na tržištu rada. Prema tome, veliki dio buduće konkurentnosti zemalja u regionu bi mogao zavisiti od toga koliko brzo budu integrisali Rome.
Realnost nije ohrabrujuća. Samo polovina Roma i četvrtina Romkinja u Evropi ima posao. Evropa treba sveevropski fokus na integraciju Roma. Da bi Romi, jednako kao i drugi narodi, imali koristi od prosperiteta Evrope treba im pružiti priliku, obuku i prihvatiti ih, što treba početi još od predškolskog uzrasta. Omogućavanje većem broju romske djece da pohađaju predškolsko obrazovanje i osnovnu školu obezbijedilo bi im vještine potrebne za potpuno učešće na tržištu rada. S više romske djece u školama i na fakultetima svi postižu uspjeh: u zemljama će biti poboljšana radna snaga, što privlači biznise koji otvaraju radna mjesta. To je pametna investicija.
Ima znakova nade za Rome. Svjetska banka se 2005. pridružila Institutu “Otvoreno društvo” Džordža Soroša, Švajcarskoj agenciji za razvoj i saradnju i vladama zemalja iz srednje i istočne Evrope u pokretanju inicijative “Decenija inkluzije Roma”, čiji je cilj isticanje potrebe za integracijom Roma. I kreatori politike u Evropi su inkluziju Roma postavili kao prioritet, što se vidi i u EU okviru za “nacionalne strategije integracije Roma do 2020”.
U međuvremenu, Grupacija Svjetske banke radi s Evropskom komisijom i državama EU iz srednje i istočne Evrope na pružanju podrške Romima. Radimo i sa Bugarskom i Rumunijom na obrazovanju Roma u ranom djetinjstvu, poboljšanju lokalnih škola u Srbiji, poboljšanju obrazovnih ishoda u BJR Makedoniji, kao i na upisu imovine u zemljišne knjige u Rumuniji.
Može se učiniti još mnogo više. Vjekovne predrasude se moraju prevazići dosljednim vođstvom. Prvo, zemlje srednje i istočne Evrope imaju istorijsku priliku da iskoriste idući sedmogodišnji budžet EU za manje razvijene članice EU da unaprijede integraciju Roma. Sredstva su tu - treba ih samo iskoristiti. Drugo, mladi obrazovani Romi treba da se udruže sa starijim vođama kako bi došlo do promjena.
Saslušali smo desetine potencijalnih mladih vođa u maju u Bukureštu. Međutim, treba da pružimo podršku za mnogo više mladih Roma. To nije samo ispravna stvar prema romskoj zajednici - već je i pametan ekonomski potez za budućnost Evrope.
Jim Jong Kim (predsjednik grupacije Svjetske banke)
Džejms Volfenson (predsjedavajući Wolfensohn&Company)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
