Lansiranje “sputnjika”
Rusija je 11. avgusta registrovala prvu na svijetu vakcinu protiv virusa korona “sputnjik V”, koju je razvio Istraživački centar za epidemiologiju i mikrobiologiju “Gamalei”. Ova vijest je obišla cijeli svijet kao prvi vještački satelit koji je SSSR lansirao 1. oktobra 1957. godine i postala je jedan od najiščekivanijih događaja u kontekstu pandemije virusa korona.
Zaista, suočen sa “kovidom 19”, svijet doživljava krizu doista neviđenih razmjera: pored štete po fizičko zdravlje svjetske populacije - a to je, na današnji dan više oko 22 miliona zaraženih i gotovo 800.000 preminulih - nanesen je ozbiljan udarac svjetskoj ekonomiji. Stručnjaci govore o najvećem padu proizvodnje poslije Drugog svjetskog rata. Epidemija je već dovela do formiranja linija razgraničenja ne samo u Evropi, već širom svijeta, ugrozila svjetsku trgovinu, doprinijela je degradaciji nacionalnih ekonomija, masovnoj nezaposlenosti, što je zauzvrat dovelo do nemira i protesta širom svijeta. Prema proračunima stručnjaka, da bi se zaustavila epidemija, najmanje 60% svjetske populacije trebalo bi da dobije imunitet na virus, što bi se, prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), moglo dostići masovnom vakcinacijom.
Nije iznenađujuće što je vijest o registraciji prve vakcine u većini zemalja primljena sa oduševljenjem, mnogi su odmah najavili namjeru da sarađuju s Rusijom u daljem testiranju vakcine, 20 država je sljedećeg dana podnijelo preliminarne zahtjeve za kupovinu milijarde doza, preliminarni dogovor je postignut u vezi sa proizvodnjom 500 miliona doza godišnje u pet zemalja.
Međutim, kako se ispostavilo, nisu svi bili oduševljeni zbog “lansiranja sputnjika”, i umjesto da prihvate ruku pomoći koju je pružila Rusija i udruže se u naporima u borbi protiv pandemije, obrušili su se sa oštrom kritikom, optužujući rusko rukovodstvo i naučnike za “zločinačku žurbu”, nelojalnu konkurenciju i itd. Ugledna zapadna izdanja bila su puna naslova kao što: “Putin sanja o satelitskom trenutku”, “Ruski pristup je nesmotran i neetičan” ili “…postoji rizik da ovaj lijek neće doprinijeti savladavanju, već pogoršati pandemiju”.
Odmah ću razočarati pristalice različitih teorija zavjera (uzgred budi rečeno, često dobro plaćenih) o. “sveprisutnoj ruci Kremlja”, “o malignom uticaju Rusije” te saopštiću da Rusija nema namjeru da koristi ovu vakcinu u bilo koje sebične svrhe - da utiče na nekoga, da ucjenjuje, ili tim prije da natjera da se vakciniše. Polazimo isključivo iz sigurnosti stanovništva Ruske Federacije, ali smo istovremeno otvoreni za saradnju sa svim zemljama na principima ravnopravnosti.
Na osnovu informacija dobijenih od ruskih proizvođača vakcina, reći ću nekoliko riječi o samom lijeku.
“Sputnik V” (“Gam-Kovid-Vak”) je tzv. vektorska dvokomponentna vakcina stvorena upotrebom genetskog inženjeringa. Za takvu vakcinu je izabran virus koji je bezbjedan za ljude, a gen virusa protiv kojeg se vakcina pravi je ubačen u njegov genom, tj. vakcina ne sadrži sam soj koronavirusa, već samo proizvodi imunitet. Proizvod ovog gena, protein, trebalo bi da indukuje imunitet protiv virusa koji uzrokuje bolest.
Rad na novoj vakcini počeo je u februaru ove godine. Razrada lijeka u Rusiji se odvijala na sedam naučnih lokacija, ali naučnici zaposleni u centru Gamalei već u maju objavili su da su testirali na sebi vektorsku vakcinu protiv COVID-19, testiranje je bilo uspješno: zaposleni su stekli imunitet na virus korona, a nisu otkrili negativne efekte. U Rusiji su ispitivanja za vakcinu na dobrovoljcima završena u julu, a druga faza kliničkih ispitivanja – 1. avgusta. Dana 11. avgusta vakcina je registrovana, ali sa ograničenim vremenskim rokom - do 1. januara 2021. godine. Do tog trenutka treća faza testiranja trebalo bi da bude završena. U istom će učestvovati hiljade volontera iz nekoliko zemalja. I tek nakon toga vakcina će biti dostupna široj javnosti. Dana 15. avgusta počela je industrijska proizvodnja lijeka.
U bliskoj budućnosti, predstavnici rizične grupe - ljekari i nastavnici - dobiće pristup vakcini u Rusiji, i to na dobrovoljnoj osnovi. Predsjednik Rusije Vladimir Putin naredio je da vakcinacija protiv virusa korona u Ruskoj Federaciji bude dobrovoljna i besplatna (!). Prema Ministarstvu zdravlja, imunitet na COVID-19 nakon vakcinacije može trajati i do dvije godine.
Naglasiću da su tvorci vakcine protiv COVID-19 autori najefikasnije vakcine na svijetu protiv smrtonosne Ebole i patogena MERS-a, “bliskog rođaka” novog koronavirusa. Sigurnosna ispitivanja ovih vakcina su trajala nekoliko godina. S pojavom pandemije, već gotovi lijek, takozvani vektor, bio je samo prilagođen novoj prijetnji. Otuda i “fantastična” brzina njegovog stvaranja.
Generalno, ruska nauka ima iza sebe dugu istoriju razvoja ovog područja, a to priznaju i naši oponenti. Institut za opštu genetiku Akademije nauka SSSR-a razvio je prvu vektorsku vakcinu još 1980. godine. Imajući u vidu sve gore navedeno, optužbe za “neodgovornu žurbu” izgledaju pomalo smiješno. Htio bih da naglasim da Rusija nikome ništa ne nameće, već samo produktivno sarađuje sa onim zemljama koje su zainteresovane za vakcinu, još jednom pružajući ruku pomoći svim zainteresovanim zemljama, cijelom svijetu.
Zahvalan sam na brojnim pozitivnim komentarima i procjenama bosanskohercegovačke javnosti, prije svega iz Republike Srpske. Nadam se da će stanovnici BiH uskoro imati priliku da zaštite sebe i svoje najmilije od kuge 21. vijeka uz pomoć vakcine, bez obzira čija je - ruska, engleska ili kineska. Bitno je da bude efikasna i pristupačna. A za sada pozivam sve da budu odgovorni i poštuju sve mjere predostrožnosti!
Petar Ivancov, ambasador Ruske Federacije u BiH
, ambasador Ruske Federacije u BiH
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
