Iritiranje Srba
Prvo je Republika Srpska uz skromnu akademiju, ali bez prevelike pompe i euforije, a kamoli defilea na Trgu Krajine, više od dvije decenije obilježavala 9. januar, Dan Republike.
Onda je lider SDA Bakir Izetbegović 17. januara 2013. godine podnio Ustavnom sudu BiH apelaciju za ocjenu ustavnosti Zakona o praznicima Republike Srpske. Poslije podnošenja apelacije Republika Srpska je nastavila skromno da obilježava Dan Republike, a sve se promijenilo 26. novembra 2015. godine, kada je Ustavni sud odlučio da je 9. januar neustavan. U toj po svemu spornoj odluci, koja je odredila tok svih daljih političkih dešavanja u BiH, navodi se da “sud nije osporio pravo Srpske da slavi Dan Republike, ali to ne može da bude 9. januar”. Nije beznačajno napomenuti da je to obrazloženje u javnost iznijela sudija tog suda i nekadašnja visoka funkcionerka upravo SDA Suada Palavrić.
Lideri svih političkih partija sa sjedištem u Banjaluci na to su odgovorili tri dana kasnije zajedničkom izjavom da će “Republika Srpska nastaviti da slavi 9. januar, Dan Republike” uz tvrdnju da to “ne sadrži elemente diskriminacije i ne ugrožava nacionalni i vjerski identitet i ravnopravnost nijednog naroda”. Devetog januara 2016. godine prvi put se u Banjaluci osjetila nešto svečanija atmosfera povodom Dana Republike, a u gostima je (tada i nijednom poslije toga) bio i tadašnji premijer, a sadašnji predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.
Radi davanja dodatnog legitimiteta zajedničkom stavu najznačajnijih političkih funkcionera iz Srpske (iako neki do danas tvrde da je to imalo predizborne tonove) Narodna skupština je 15. jula 2016. godine usvojila Odluku o raspisivanju referenduma o Danu RS i izjašnjavanje građana zakazala za 25. septembar te godine, samo sedam dana uoči lokalnih izbora. Ustavni sud BiH je 17. septembra, dakle nepunih deset dana prije referenduma, usvojio mjeru kojom se obustavlja Odluka NSRS o raspisivanju referenduma. Uprkos toj odluci, 25. septembra je održan referendum na kojem je gotovo sto odsto od ukupnog broja izašlih građana na pitanje “Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao Dan Republike Srpske” zaokružilo “da”. Narodna skupština je mjesec dana kasnije, 26. oktobra, usvojila Zakon o Danu RS kojim je ponovo određeno da se Dan Republike slavi 9. januara. Ustavni sud nije ostao dužan, pa je 1. decembra iste godine poništio rezultate referenduma, a 29. marta 2019. poništio i odredbu Zakona o Danu RS i ponovo osporio 9. januar kao Dan Republike. Epilog devetogodišnjeg nadgornjavanja je da nikada nije bilo više građana na proslavi 9. januara nego ove godine, a to je sigurno posljednje što je priželjkivao Bakir Izetbegović kada je podnosio apelaciju. Niko njemu i njegovim sudijama u Ustavnom sudu, računajući i strance, izgleda nije rekao da Srbe ne treba - iritirati.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
