Konsolidacija ruskog društva

Zahvalan sam na mogućnosti koju je pružio “Glas Srpske” da vašim čitaocima objasnimo suštinu i značenje odobrenih izmjena i dopuna Osnovnog zakona Ruske Federacije.

Amandmani na ustav su legitiman i suveren proces za svaku demokratsku državu koja se razvija u skladu sa uslovima i okolnostima koje diktira vrijeme. Izmjene Ustava su bile potrebne kako bi se on uskladio sa trenutnim stanjem obnovljenog ruskog društva. Podsjetiću da je prethodni Ustav Rusije donesen 1993. godine, kada se zemlja suočavala sa ozbiljnom ekonomskom i društveno-političkom krizom. Dakle, amandmani odražavaju progres koji je postignut u ruskom društvu proteklih godina.

Javna rasprava o nacrtu novih amandmana u Rusiji je počela u januaru ove godine. Upravo radi toga je bila formirana posebna radna grupa koju su činili ne samo poslanici i senatori već i ugledni naučnici, pravnici, javne ličnosti. Kao rezultat, predloženo je 206 amandmana na Osnovni zakon zemlje koji su izneseni na odobrenje od strane stanovništva. Oni obuhvataju pitanja državne strukture, funkcionisanja državnih organa, državne bezbjednosti, društveno-ekonomskog razvoja, zdravstvene zaštite, nauke, kulture itd.

Nova verzija Ustava propisuje društveno orijentisanu prirodu ruske države. Između ostalog, tamo su se našli garancija minimalne plate, indeksacija penzija, pristupačna i visokokvalitetna medicina.

Blok garancija

Novi Osnovni zakon sadrži blok garancija tradicionalnih porodičnih vrijednosti. Brak se propisuje “kao zajednica muškarca i žene”, a djeca kao “prioritet državne politike”. Prema amandmanima, država obezbjeđuje “prioritet porodičnog vaspitanja”. Njihovo značenje je da se zaštiti porodica kao temelj zdravog društva.

Prvi put se u Ustavu pojavilo spominjanje Boga - kao ideala i vjere “koju su nam prenijeli preci”. Poenta ovog amandmana leži, između ostalog, u poštovanju tradicija u našoj zemlji, koje se prenose s generacije na generaciju. Ali istovremeno Rusija ostaje sekularna država.

Važan blok amandmana na Ustav je očuvanje kulturno-istorijskog nasljeđa Rusije, kao i zaštita suvereniteta i teritorijalnog integriteta. Nisu dozvoljene akcije otuđenja dijela ruske teritorije. Rusija prepoznaje sebe kao nasljednika Sovjetskog Saveza i država koje su mu prethodile. Ovo se odnosi na međunarodne ugovore u kojima je SSSR učestvovao i na nasljeđe država prethodnica. Uvođenjem ovog amandmana Rusija je prvi put proglasila vjekovni kontinuitet stavljajući tačku na odricanje od svoje prošlosti, što se više puta dešavalo tokom naše istorije. Dodaću da u kontekstu 75. godišnjice pobjede u Velikom otadžbinskom ratu, u svjetlu pokušaja iskrivljavanja istorijskih činjenica i revizije njegovih rezultata, Ustav uključuje amandman o zaštiti ruske istorije.

Osnovni zakon sada kaže da je naša kultura baština multinacionalnih naroda i da će je država podržavati i štititi. Kultura je zapravo postala jedan od simbola države, isto kao što je zastava ili himna. Naglašavam da je ažurirani Osnovni zakon usmjeren upravo na zaštitu kulturnog identiteta svih naroda i etničkih zajednica i garantuje etno-kulturnu i jezičku raznolikost. Među amandmanima su podrška ruskoj nauci i državno regulisanje u oblasti informacionih tehnologija.

Druga inovacija je očuvanje prirodnog bogatstva zemlje (Ustav iz 1993. nije sadržavao klauzulu koja kaže da svi prirodni resursi pripadaju državi) i smanjenje uticaja na životnu sredinu, odgovoran odnos prema životinjskom svijetu.

Želim da skrenem pažnju na amandman koji reguliše međudržavne odnose, a koji je postao predmet kritike od strane naših oponenata. Prema novom izdanju, ako su odluke međudržavnih tijela donesene na osnovu odredaba međunarodnih ugovora, a suprotne su Ustavu Ruske Federacije, onda one ne podliježu izvršenju u Ruskoj Federaciji. Ovaj amandman ne znači da Rusija neće ispunjavati svoje međunarodne obaveze ili da će kršiti međunarodno pravo, kao što neki pokušavaju da predstave. Taj amandman istovremeno čini Rusiju suverenom državom. Smisao je u tome što se u Ruskoj Federaciji ne mogu implementirati odluke međudržavnih organa koji su sekundarni u poređenju s međunarodnim ugovorima, a u kojima se međunarodni ugovori tumače protivno Ustavu Ruske Federacije. Uzgred budi rečeno, prioritet Ustava nad aktima međunarodnog prava i odlukama međunarodnih tijela je rasprostranjena svjetska praksa.

Spoljna politika

Novo izdanje ovog člana takođe sadrži osnovna načela ruske spoljne politike. Naglašava se da Rusija preduzima mjere za održavanje i jačanje međunarodnog mira i stabilnosti, obezbjeđivanje mirnog suživota država i naroda i sprečavanje miješanja u unutrašnje poslove države.

Stupio je na snagu amandman u vezi sa predsjedničkim mandatom, što je izazvalo puno glasina. Detaljnije ću se zaustaviti na tome.

Prema amandmanima, jedna te ista osoba ne može biti na funkciji predsjednika Ruske Federacije više od dva mandata. U odnosu na prethodni tekst, amandman na Ustav uklanja riječ “zaredom”. Lice može biti predsjednik ne više od dva puta, odnosno potencijalni sljedeći predsjednik Rusije će biti u mogućnosti da obavlja ovu funkciju samo dva puta. Značenje amandmana je u tome što se ograničenje koje se mijenja u Ustavu (samo dva mandata) odnosi na sadašnjeg ili bivšeg predsjednika “bez uzimanja u obzir broja termina” tokom kojih je on vodio (vodi) zemlju. U stvari, to se može odnositi na dvije osobe: Vladimira Putina i Dmitrija Medvedeva.

S obzirom na ogromnu popularnost Vladimira Putina u ruskom društvu, gdje narod cijeni i vidi njegov doprinos kako jačanju autoriteta zemlje na međunarodnoj sceni, tako i njenom društveno-ekonomskom razvoju, pružiti mu priliku da se ponovo kandiduje čini se sasvim logično. Prema ovom amandmanu, predsjednik će imati upravo priliku da ponovo učestvuje na izborima. Da li će on to iskoristiti ili ne, drugo je pitanje. I u svakom slučaju, to je na biračima, na građanima Rusije.

Jedna od izmjena je zabrana dvojnog državljanstva i računa u stranim bankama za određene kategorije funkcionera, uključujući šefa države. Logika je sljedeća: Službenik koji ima državljanstvo druge zemlje i nekretnine u inostranstvu nije zainteresovan za dobrobit države. On može napustiti zemlju u bilo kojem trenutku i izbjeći odgovornost u slučaju neprimjerenog ponašanja.

Brojni amandmani dotakli su se unutrašnjeg političkog sistema zemlje. Proširena su i ovlašćenja Državne Dume i Savjeta Federacije u vršenju parlamentarne kontrole. Tako, na primjer, Ustav sada utvrđuje parlamentarnu kontrolu nad imenovanjem šefova bezbjednosnih institucija od strane predsjednika Ruske Federacije. Značaj ovih amandmana je, između ostalog, u borbi protiv personifikacije vlasti, jer ruski politički sistem putem raspodjele ovlašćenja među ustavnim vlastima postaje stabilniji i istovremeno manje zavisan od ličnosti šefa države.

Osnovni zakon sadrži načelo jedinstva sistema javne vlasti. Doktrinarno ovaj princip je bio formulisan i podržan od strane ruskih akademskih krugova duže vrijeme, ali sada je stekao i ustavnu konsolidaciju. Ovaj amandman je osmišljen da izgradi efikasniju interakciju između državnih i opštinskih organa.

Nekoliko riječi o procesu glasanja. Prvi put u istoriji Ruske Federacije referendum o promjeni Ustava je održavan nekoliko dana - od 25. juna do 1. jula. To je učinjeno kako bi se izbjegla masovna okupljanja u uslovima specifične epidemiološke situacije prouzrokovane virusom korona. Stanovnici Moskve i regiona Nižnjeg Novgoroda dobili su mogućnost da glasaju na daljinu (više od milion ljudi glasalo je putem interneta). Glasanje je bilo organizovano na najvišem nivou u skladu sa svim sanitarnim i epidemiološkim zahtjevima. Posmatrači nisu zabilježili bilo koji značajan prekršaj. Bio je to kvalitativno novi nivo organizacije glasačkog procesa. Tehnološke i izborne inovacije obezbijedile su tehničku transparentnost i legitimitet glasanja.

Rezultati referenduma govore sami za sebe. Visok procenat onih koji su glasali za promjene potvrdio je konsolidaciju ruskog društva. Kao što je predsjednik Vladimir Putin rekao nakon oglašavanja rezultata glasanja, ovi amandmani se odnose na “one vrijednosti i osnovna načela koji čine osnov daljeg razvoja Rusije, čine nas istinski jednim narodom, jednom cjelinom”.

 Petar Ivancov, ambasador Rusije u BiH

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.