Komunalna pitanja i srpska krivica

LINK SA CRNOM GOROM

Lokalni izbori u Bosni i Hercegovini, i ne samo u Bosni i Hercegovini, nego i u njenom susjedstvu, uglavnom funkcionišu kao svojevrstan test “prolaznog vremena” za naredne nacionalne izbore. Istini za volju, unutar Bosne i Hercegovine tu postoje vidne razlike. U opštinama s hrvatskom većinom ima uglavnom najmanje neizvjesnosti, izbori su manje-više plebiscit, bilo lokalni, bilo nacionalni. U Republici Srpskoj, takođe, partije koje okupljaju srpsko članstvo ne razlikuju se u kontekstu šire politike i identitetskih pitanja. Isto tako, takozvane probosanske partije u Republici Srpskoj uglavnom teže što je moguće većem prisustvu u lokalnim zakonodavnim organima vlasti, zanemarujući svoje razlike na višim nivoima vlasti. Najveće podjele postoje u opštinama sa bošnjačkom većinom i ta podjela, grubo govoreći, ide po liniji stranaka Trojke s jedne strane (SDP, Narod i pravda, Naša stranka) odnosno kombinacije SDA i DF s druge strane. Ta podjela je najjača u Kantonu Sarajevo, ali je prisutna i drugdje. U tom kontekstu ima smisla napraviti paralelu sa lokalnim izborima u Podgorici, glavnom gradu Crne Gore, održanim posljednje septembarske nedjelje. Generalno gledano, u Crnoj Gori i u Kantonu Sarajevo otprilike u isto vrijeme, bilo je došlo do svrgavanja dugogodišnjih vladajućih stranaka: s jedne strane Đukanovićevog DPS-a, a s druge strane Izetbegovićeve SDA.

ZA I PROTIV PROPAGANDE

Gnjev birača protiv DPS-a i SDA imao je slične korijene. Obje stranke su vladale decenijama, unutar njihovih redova vladala je korupcija, a ljudi su imali problema sa kvalitetima svog svakodnevnog života. Bez razočarenja njihovih izvornih glasača, njihov pad je bio teško moguć. Na tragu tog razočarenja, nekadašnja opozicija je preuzela vlast. Ideja je bila da se napravi vidan rez sa prethodnom praksom. A suština prethodne prakse političke ideologije i DPS-a i SDA svodila se na antisrpstvo. U kontekstu razlike recentne istorije postojale su stanovite razlike u formi tog antisrpstva. Između Srbije i Crne Gore, između Srba i Crnogoraca nije bilo rata, ali su postojali identitetski sukobi. Iz DPS-ovske perspektive, Srbija i Srbi su jedina opasnost za egzistenciju Crne Gore i crnogorske nezavisnosti. Otud je nastao problem sa temeljnim ugovorom sa Srpskom pravoslavnom crkvom pa je krenula priča sa novim slovima u crnogorskom jeziku, samo da bi se “podebljala” razlika u odnosu na Srbe i Srbiju. Kod SDA je antisrpski sentiment bilo lakše održavati, a u kontekstu sjećanja na ratne traume. Svake godine je dovoljno medijski potencirati godišnjice različitih masovnih zločina i na taj način stvarati koheziju u vlastitom biračkom tijelu. Oni koji su preuzeli vlast poslije pada DPS-a i SDA morali su da promijene politiku prema Srbiji i Srbima ako su željeli da postanu prava alternativa. U oba slučaja kao da je postojala inicijalna intencija, ali ona se, iz straha ili inercije, ubrzo izgubila. Tu, reklo bi se, postoji ozbiljna krivica medija i javnosti. Svaki pokušaj bivao je proglašavan izdajom. Na tom tragu, čak se ni Zdravko Krivokapić nije usudio da potpiše temeljni ugovor. Dritan Abazović se usudio, a nakon toga su razne ljude po Sarajevu, od Elmedina Konakovića nadalje, pogrdno proglašavali “bosanskim Dritanima”. Niko od njih, nažalost, nije dorastao do te analogije.

POZNATI NEPRIJATELjI

Na pominjanim podgoričkim izborima DPS je postao najjača pojedinačna partija. To po svoj prilici neće biti dovoljno za povratak na vlast, ali jeste indikativno. Na tom tragu, postoji veliko očekivanje da u nekim od centralnih sarajevskih opština SDA ponovo preuzme vlast kao predgovor opštim izborima za dvije godine. Pitanje je da li će se to desiti, a do odgovora nećemo morati dugo čekati, ali ako SDA na izborima dobro prođe, razlozi će biti slični razlozima za dobar rezultat DPS-a u Podgorici. I crnogorska tridesetoavgustovska opozicija i sarajevska tzv. Trojka padaju zapravo na strahu i nesposobnosti da svoje političke agende sprovedu do kraja. I jedni i drugi su morali svoju opozicionu narav pokazati tako što će odbaciti antisrpstvo kao ideologiju. Međutim, tu nije bilo hrabrosti za to, a ni prave političke volje. Iz ovog ili onog razloga oni pokušavaju da u toj oblasti budu takmaci svojim protivnicima, a na tom terenu za pravi uspjeh nemaju skoro nikakvu šansu. Gledano sa srpske strane, eventualni povratak DPS-a i SDA i ne mora nužno biti loša stvar. Kao u parafrazi one engleske poslovice, bolji je neprijatelj koga poznaješ, od onoga kojeg ne poznaješ. I Milorad Dodik i Aleksandar Vučić u startu znaju šta je pozicija Bakira Izetbegovića, primjera radi. U takvim situacijama im je lakše da djeluju nego kad “novi” ljudi zauzmu isti stav. E tu se sada združuju koordinate koje SDA pomažu da se vrati na vlast. Ljudi koji u Srbima i Srbiji vide svoje glavne neprijatelje u SDA lako prepoznaju svoje stare “saveznike”. Međutim, geografija je sudbina. Ko god bio na vlasti u Sarajevu i Podgorici, objema zemljama Srbija je najveći i najuticajniji susjed. I dok se ne odbace stereotipi s kraja prošlog vijeka, pravi dobrosusjedski odnosi nisu realistični, a bez njih opet nema nikakvog pravog napretka, a ti dobrosusjedski odnosi su po pravilu važniji manjem nego većem susjedu. Pojednostavljeno do krajnosti, Srbiji mogu smetati loši odnosi sa Sarajevom i Podgoricom, ali ne toliko koliko takvi odnosi štete upravo Sarajevu i Podgorici. Na neki skoro perverzan način, važnost odnosa sa Srbijom ogleda se i u opsesivnim političkim “prozivkama” političkih protivnika u Podgorici i Sarajevu ko tobože jeste ili nije “popustljiviji” prema Srbiji. Ako Podgorica može biti lakmus papir za Sarajevo, onda će u sarajevskoj opštini Centar novi načelnik biti kandidat DF-a koga podržava i SDA: Denis Grac. Ako uprkos svemu opet pobijedi Srđan Mandić, to je možda znak neke promjene.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.