Emir Imamović

Da se bavim parodijom još jedne zapadnobalkanske, da ne kažem mahalske farse - ne mogu.

Dok se farsa odvijala, jedna beba je izgubila život, a tu mesta za parodiju nema.

Za ono čime hoću da se bavim, povod je tekst “Djeca koja su pojela beboluciju” novinara i pisca Emira Imamovića, objavljen na sajtu “radiosarajevo.ba”, a u skraćenoj verziji pod naslovom “Promašeni protesti”, prenesen u “Glasu Srpske”.

“Bošnjačko fantaziranje na cesti”

“Možda ne historijski, jer protesti nikada nisu bili dovoljno masovni, a zahtjevi demonstranata dovoljno artikulirani, ali je jedna velika šansa da zbilja izbije mir nepovratno propuštena”, kaže Imamović. “Dugo najavljivano, ali nepripremljeno - ili krivo pripremljeno, skoro da je svejedno - okupljanje građana 1. jula, pretvorilo se u svoju suprotnost, u, zašto ne reći, bošnjačko fantaziranje na cesti, u kojem je čestiti, zabrinuti, pošteni svijet statirao i, na kraju, završio kao kolateralna šteta.”

Dalje, Imamović citira deo dnevnika Zorana Ivančića, jednog od sedmoro ljudi koji su pokrenuli propalu beboluciju, i koji kaže:

“Od inicijalnih sedam građana, koji su ovo pokrenuli, sve do jednom je potpuno svejedno hoće li se ti brojevi dodjeljivati na državnom, entitetskom, distriktnom, kantonalnom, općinskom, mjesnozajedničkom ili kućnosavjetnom nivou. Kasnije su se pojavile grupe, koje su davale izjave za medije, da je jedino prihvatljivo da sve bude na državnom nivou. To nismo mi. Mi samo hoćemo JMBG za djecu. Hoćemo elementarna ljudska prava i elementarne usluge države koju plaćamo. Kako, ne tiče nas se.”

Na kraju teksta, Imamović zaključuje:

“Revolucije obično jedu svoju djecu. Beboluciju su pojela djeca one - megalomanske, centralističke, bošnjačko-nacionalističke, nerealne i dugoročno pogubne - politike koja ima, možda i većinsku podršku, ali samo jednog naroda. Dakle, nedovoljnu za bilo kakve civilne promjene u BiH i više nego dovoljnu da svaku mogućnost konačnog kraja rata vođenog mirnodopskim sredstvima odgodi na duže.”

Paralele na silu

U ostatku Imamovićevog, po mnogo čemu revolucionarnog teksta, posebno u onom delu koji nije prenesen u “Glasu Srpske” - može se naći spornih mesta.

Tako je, na primer, mestimično prisutna potreba za nasilnim uspostavljanjem kritičkog balansa prema tri nacionalne strane, u svakoj prilici i po svaku cenu, što je, s jedne strane, recidiv prošlosti, s druge, spisateljska potreba za uspostavljanjem analogija, a s treće, kompromis sa sarajevskim “javnim mnjenjem”, koje je, čak i uz taj kompromis, da se pretpostaviti, raspoloženo da autora nabije na kolac.

U jednom trenutku, na primer, Imamović kaže:

“Zazivali su, tako, bošnjački predstavnici vanredne (Lagumdžija) i redovne (Izetbegović) izbore, iako niko, ali niko, sa ulice nije tražio da se vlast mijenja, već da radi; Dodik je izmišljao antisrpsku zavjeru, makar niko i nikada, tih prvih dana, nije riječi rekao o Republici Srpskoj kao takvoj; u dva HDZ-a su se ponašali, kao i u svakoj krizi u posljednjih nekoliko godina, poput članova Izvršnog odbora SNSD-a katoličke vjere, pozivajući se na lažni strah kao opravdanje za nerad svake vrste...”

Postavlja se, naime, pitanje kako je to Dodik izmišljao antisrpsku zaveru, kada sam Imamović kaže da je stvar propala zbog ideje da se većinski stav samo jednog naroda nametne drugim narodima. Prvih dana tog pokušaja nije bilo? Ako nije bilo - a teško da nije bilo, pošto u Sarajevu ni razgovor o bureku ne može da prođe bez osporavanja Republike Srpske - zašto bi se Dodik uopšte bavio stvarima koje sa Republikom Srpskom nemaju veze?

Perspektiva

Ali, čak i sa ovim manama, Imamovićev tekst je, kao što rekoh, gotovo pa revolucionaran.

Zašto?

Zato što se konačno dogodilo da je neko sa bošnjačke strane dotakao suštinu bosanskog problema - locirajući ključni razlog zbog kog odnosi Federacije i Republike Srpske, kao ni odnosi Bošnjaka i Hrvata u Federaciji, gotovo dve decenije nakon kraja rata ne mogu da funkcionišu na mirnodopski način.

Od trenutka kada se, tada muslimanska, a sada bošnjačka nacionalna stranka SDA samoproglasila legitimnim predstavnikom građana tadašnje BiH, pa do danas, na području nekadašnje Socijalističke Republike BiH vlada ratno stanje.

Jedno vreme je to ratno stanje bilo ozvaničeno i letele su glave. Zatim je usledio i još traje nastavak rata ne baš mirnim i nimalo civilizovanim sredstvima, što predstavlja balkansku varijantu negativnog viđenja diplomatije…

Stranku SDA su povremeno smenjivale druge bošnjačke stranke, koje su ostajale dosledne u pokušaju uzurpiranja vlasti nad ostalim konstitutivnim narodima, pokušavajući da obmanjuju druge i u konačnom ishodu obmanjujući sebe.

Nespremna na samopreispitivanje i menjanje, bošnjačka politička elita je, kao u onoj priči o Muhamedu i bregu, čekala da drugi, nekim čudom, prihvate njen besmislen koncept i iščuđavala se što nijedna nova hrvatska i srpska politička snaga nije spremna da pristane na bošnjačku dominaciju, u međuvremenu čineći sve da se ionako loši odnosi dodatno pogoršaju, o čemu na najbolji, iliti na najgori mogući način svedoči farsa sa Željkom Komšićem kao predstavnikom Hrvata za kog Hrvati ne glasaju i koji na funkciju dolazi zahvaljujući glasovima brojnijih Bošnjaka.

U takvim uslovima se, kao jedina realna opcija ispostavlja srpsko čekanje da se promene međunarodne okolnosti pa da se Republika Srpska otcepi, bošnjačko maštanje o velikoj islamskoj najezdi u kojoj će Srbe proterati preko Drine i hrvatsko nadanje da će u nekoj novoj podeli karata uspeti da matici pripoje ono malo prostora na kom su opstali.

Alternativa takvoj opciji jeste ono što nudi Emir Imamović i što je dijametralno suprotno onome za šta se, na primer, zalaže njegov imenjak Suljagić, koji je ratoborniji, a kada bi mu se pružila prilika, bio bi i po druge i po svoj narod opasniji od ratnih bošnjačkih lidera.

U svetu inače, a na Balkanu posebno, osnova za skepticizam uvek ima više nego za nadu.

Pošto je na tekst kao što je Imamovićev trebalo da se čeka gotovo dve decenije, postavlja se pitanje koliko bi vekova bilo potrebno da Emirov stav postane dominantan.

Kako bilo, ako bi prevladao pre nego što promena istorijskih okolnosti obezbedi uslove za novu makljažu, onda bi odnosi Republike Srpske i Federacije i odnosi Bošnjaka i Hrvata - u Federaciji ili u nekoj drugoj formi teritorijalnog organizovanja - mogli da zaliče na mirnodopske.

Imajući u vidu kako stvari stoje sada - to ne bi bilo malo.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.