Crkva i porodica

Ka­da go­vo­ri­mo o dje­tinjstvu, va­spi­tanju i obra­zo­vanju, očin­stvu i maj­čin­stvu, kre­će­mo se u okvi­ri­ma ve­li­ke i ne­is­crpne te­me po­ro­di­ce – za­je­dni­ce ko­ja je za­sno­va­na na ovim odno­si­ma i ko­ja na njima tra­je. Sve­ti Oci su o čo­vje­ku go­vo­ri­li kao o iko­ni Bo­ži­joj, a o po­ro­di­ci kao o iko­ni Crkve, no ve­oma je va­žno na pra­vi na­čin ra­zu­mje­ti u če­mu se ova iko­ni­čnost ogle­da.

Bog Ko­ji je Sve­ta Tro­ji­ca jes­te Bi­će za­je­dni­ce, i za­to je i čo­vjek ko­ji je po Njego­vom Li­ku stvo­ren pri­zvan da u za­je­dni­ci i kroz za­je­dni­cu gra­di svoj iden­ti­tet, a Crkva, kao vidljiva po­ja­va ne­vidljivog je­din­stva svih nas sa Bo­gom, upra­vo je za­je­dni­ca par edžcel­len­ce. Crkva, kao sve­ti kva­sac ko­ji osve­ću­je i vri­je­me i pros­tor na­šeg ze­mnog ži­vo­ta, i on­da ka­da smo to­ga svje­sni i on­da ka­da ni­smo, du­bo­ko i ne­po­re­ci­vo uti­če na sve aspe­kte na­šeg po­ro­di­čnog ži­vo­ta. Iz tog ra­zlo­ga, po­ro­di­cu i na­zi­va­mo "Crkvom u ma­lom", tj. iko­nom Crkve. 

Ljudi se ra­đa­ju, odras­ta­ju, for­mi­ra­ju kao li­čnos­ti i kao bi­ća za­je­dni­ce unu­tar te spe­ci­fi­čne za­je­dni­ce, po­ro­di­ce. U njoj ži­vi­mo, mu­či­mo se i tru­di­mo, vo­li­mo se i sva­đa­mo, ra­zu­mi­je­mo i ne ra­zu­mi­je­mo. Ne­ka­da smo do­bri, ne­ka­da ni­smo. Ne­ka­da smo mu­dri, ne­ka­da ni­smo. Ne­ka­da smo sre­ćni, ne­ka­da tu­žni. Ne­ka­da pu­ni na­de, ne­ka­da u stra­šnom be­zna­đu. Ne­ka­da ima­mo imanja i bla­ga, ne­ka­da pre­življava­mo na ivi­ci egzis­ten­ci­je. Ne­ka­da sve iz­gle­da mra­čno i ta­mno, a ne­ka­da sve bi­va oba­sja­no onom svje­tloš­ću ko­ja sve či­ni no­vim.

Ugla­vnom, ne­ma te po­ro­di­ce ko­ja na pu­tu svo­ga os­tva­renja ne pro­la­zi kroz ra­zne kri­ze i lo­mo­ve, kao i kroz ra­zne pre­po­ro­de i vas­krsnu­ća. Ovo je ta­ko za­to što po­ro­di­cu či­ne ljudi – a ljudi su gre­šni i sla­bi, ali su i oni ko­ji se ka­ju i obnavljaju, ko­ji u svo­me okru­ženju os­tavljaju ne­iz­bri­si­vi li­čno­sni trag i pe­čat. U svom naj­dubljem is­kus­tvu mi čes­to no­si­mo ri­je­či ve­li­kog Njego­ša: "Ni­ko mi­ran a ni­ko spo­ko­jan, ni­ko sre­ćan a ni­ko do­voljan..." Jer sna­la­ze nas ne­volje – zbog pro­šlos­ti ko­ju ne mo­že­mo da izmi­je­ni­mo i okol­nos­ti na ko­je po­ne­kad ne mo­že­mo da uti­če­mo, zbog gri­je­ho­va na­ših i pa­do­va na­ših, zbog ne­mo­ći na­še i smrtnos­ti na­še, zbog stra­ha od smrti i zbog mno­gih dru­gih stra­ho­va. I on­da tra­ži­mo izbavljenje je­dni u dru­gi­ma, vje­ša­mo se svom te­ži­nom na ne­ja­ka ple­ća bližnjih, i bu­du­ći da ga u pu­no­ći je­dni dru­gi­ma ne mo­že­mo da­ti – ljuti­mo se je­dni na dru­ge, za­mje­ra­mo i svi nam bi­va­ju kri­vi. Ne­ri­jet­ko se po­na­ša­mo kao oni ko­ji u mra­čnoj so­bi uda­ra­ju je­dni o dru­ge i sa­pli­ću se o bez­broj­ne pre­pre­ke tra­že­ći pre­ki­dač, umjes­to da sa­mo otvo­ri­mo pro­zor i pus­ti­mo da svje­tlost uđe spolja i ra­za­gna ta­mu.

U čo­vje­ka, u to svo­je ljubljeno bi­će, Bog je pri­li­kom stva­ranja uti­snuo ne­iz­bri­si­vi pe­čat Svo­je ljepo­te. Ne smi­je­mo za­bo­ra­vi­ti da ni du­ho­vna ljepo­ta, ni svje­tlost na­šeg li­ca ni­su ne­što na­še, već odbljesak one Svje­tlos­ti ko­ja do­la­zi sa Izvo­ra svje­tlos­ti i ko­ja je uvi­jek dar. Za­to su nam ta­ko i to­li­ko po­tre­bni Bog i Crkva, kao mjes­to na­šeg naj­pri­sni­jeg sje­dinjenja sa Njim. Bez Bo­ga, kao Onog "u či­joj Svje­tlos­ti vi­di­mo svje­tlost", sva­ka na­ša vrli­na os­ta­je be­smi­sle­no i be­ži­vo­tno sje­me, po­si­ja­no u ja­lo­vu zemlju bez iz­gle­da da ika­da do­ne­se svoj plod.

A Bog je do­šao u ovaj svi­jet, ra­zva­lio je oko­ve smrti ki­da­ju­ći ner­ve njene, po­bi­je­dio je za nas smrt, gri­jeh i đa­vo­la i os­ta­vio nam ni­šta dru­go, i ni­šta manje ne­go Sa­mo­ga Se­be. Os­ta­vio nam je Crkvu Svo­ju Sve­tu i Sa­bor­nu, Ne­vjes­tu Svo­ju čis­tu i ne­po­ro­čnu, da u njoj i kroz nju bi­va­mo usi­novljeni Ocu ne­bes­ko­me, da se u njoj i kroz nju sje­di­ni­mo sa Njim Sa­mim i pos­ta­ne­mo udo­vi Ti­je­la Njego­vog. Os­ta­vio nam je nju da bu­de na­ša no­va, vje­čna po­ro­di­ca, u ko­joj kao dje­ca bes­mrtnos­ti kroz Njega pos­ta­je­mo je­dni dru­gi­ma vje­čna sa­bra­ća, i iz ko­je uzi­ma­mo kva­sac sve­tos­ti i bes­mrtnos­ti – da njime za­kva­si­mo i svo­je ma­le, ze­maljske po­ro­di­ce. Njego­va Krv i Njego­vo Ti­je­lo sa ko­ji­ma u Crkvi pos­ta­je­mo je­dno, spaljuju trnje svih sa­grje­šenja na­ših i sve bi­va dru­go i dru­ga­či­je. Du­bo­ko u na­ma, gdje se to sje­dinjenje i su­sret zbi­va­ju, ni­če ta­da ono što je cvi­jet čo­vje­ko­ve du­še, ono što je pe­čat Bo­ži­ji u na­ma i po če­mu smo Mu na­lik; bi­va­mo preo­bra­že­ni i svo­jim pri­sus­tvom preo­bra­ža­va­mo i sve i svja oko se­be. Pa i on­da ka­da se taj cvi­jet u na­ma uspa­va, ka­da usa­hne sred vre­li­ne i že­ge ko­ja kat­kad za­vla­da u na­šem ži­vo­tu isu­še­nom stras­ti­ma, taj cvi­jet ni­ka­ko dru­ga­či­je ne mo­že bi­ti pro­bu­đen ne­go vje­čno svje­žim i sveo­bnavljaju­ćim do­di­rom Bo­ži­jim. 

I kao što se po­ro­di­ca sa­bi­ra i ži­vi u kon­kre­tnoj ku­ći, do­mu svo­me, ta­ko hram Bo­ži­ji, kao sa­bor­no mjes­to svih nas si­no­va i kće­ri Bo­ga Ži­vo­ga, pos­ta­je naš vje­čni dom. Do­dir­nu­ti u njemu do­di­rom Bo­ži­je ljuba­vi ko­ja bu­di onaj uspa­va­ni cvi­jet u na­ma, i sa­mi pos­ta­je­mo ma­li ra­sa­dni­ci te ljuba­vi u svo­jim do­mo­vi­ma. U Crkvi uči­mo da je­dni dru­ge uvi­jek i u sve­mu po­sma­tra­mo kao svo­ju vje­čnu sa­bra­ću, i usva­ja­ju­ći ta­kav na­čin sa­ži­vo­ta kao je­di­ni pra­vi i po­tpu­ni, preo­bra­ža­va­mo njime i svo­je bi­olo­ške odno­se. Ta­da i ta­ko po­ro­di­ca za­is­ta pos­ta­je Crkva u ma­lom, a u hra­mu Bo­ži­jem na vidljiv na­čin pro­javljuje­mo da smo u ve­li­koj du­ho­vnoj po­ro­di­ci Crkve. To je ku­ća bla­go­slo­va, ku­ća mi­ra, ku­ća ljuba­vi, ku­ća do­bro­te i bla­gos­ti Bo­ži­je u ko­ju do­la­zi­mo da iz nje u svo­je do­mo­ve po­ne­se­mo tu ljubav, bla­gost i do­bro­tu.      

Po­ro­di­ca i Crkva ima­ju sli­čnu stru­ktu­ru, a sli­čnost je u to­me što obje ima­ju oca i maj­ku, ne­vjes­tu i že­ni­ka bez ko­jih ne­ma bra­ka, i plo­do­vi či­je ljuba­vi su dje­ca ko­ju do­vo­de na svi­jet. Po­ro­di­ca je pri­je sve­ga za­je­dni­ca u ko­joj se zna ko je ko, i ko ima ka­kvu ulo­gu. Otac je tu kao uzrok i izvor po­ro­di­ce, kao uzrok i izvor njenog je­din­stva, maj­ka je ta ko­ja je kon­sti­tu­iše, sa­bi­ra i mi­ri, a dje­ca su po­tom­ci i uče­ni­ci ko­ji oca i maj­ku slu­ša­ju i ži­ve sa njima u je­dno­mi­sli­ju, tvo­re­ći volju njiho­vu. Ova sli­čnost odno­sa izme­đu Crkve i ze­maljske po­ro­di­ce i da­je smje­lost Apos­to­lu Pa­vlu ko­ji – go­vo­re­ći o odno­si­ma izme­ću mu­ža i že­ne i sa­vje­tu­ju­ći mu­že­ve da vo­le svo­je že­ne bri­nu­ći o njima kao Hris­tos o Crkvi, a že­ne da im bu­du po­slu­šne u sve­mu – ka­že: "Taj­na je ovo ve­li­ka; a go­vo­rim o Hris­tu i Crkvi."

U po­ro­di­ci, kao i u Crkvi, ljudi ži­ve u je­dnom do­mu, u je­dnom mjes­tu, hra­ne se is­tom hra­nom, vo­le je­dni dru­ge ljubavlju ko­ju svo­jim di­na­mi­čnim odno­si­ma una­prje­đu­ju. A ovi di­na­mi­čni odno­si zna­če da se mo­ra pro­ći i kroz kri­ze, jer gdje je za­je­dni­ca – tu je i kri­za. Kri­za zna­či – sud (od grčke ri­je­či κρισις) i kri­ze su u na­šem ži­vo­tu, ka­ko li­čnom ta­ko i za­je­dni­čkom, uvi­jek po­ziv na prei­spi­ti­vanje, pro­vje­ru, sud i po­no­vno ra­su­đi­vanje, pri­je sve­ga o na­šoj ljuba­vi bez ko­je ne­ma i ne mo­že bi­ti za­je­dni­ce, kao što ni bez za­je­dni­ce ne mo­že bi­ti ljuba­vi. To što Bog pos­to­ji vje­čno još je je­dan do­kaz da je On Ljubav – jer vje­čnost bez ljuba­vi je pa­kao.

U ovo­me je taj­na na­še bo­go­li­kos­ti: stvo­re­ni smo po Li­ku Bo­ži­jem, a On je vje­čna za­je­dni­ca tri­ju Li­ca u ljuba­vi, i ne mo­že­mo pos­to­ja­ti ni­ka­ko dru­ga­či­je ne­go u za­je­dni­ci ljuba­vi sa dru­gi­ma. U ovo­me le­ži i taj­na Crkve, jer Crkva je Sa­mi Hris­tos Ko­ji iako pos­tav­ši Čo­vjek, za­uvi­jek jes­te i Je­dan od Sv. Tro­ji­ce. Po­ro­di­ca, ko­ja je "Crkva u ma­lom", ta­ko­đe po­či­va na odno­su ljuba­vi izme­đu svo­jih čla­no­va: od­sus­tvo ljuba­vi ra­za­ra sa­mo njeno jez­gro. Da­kle, ljubav je ono što nam da­je iden­ti­tet: od­sus­tvo ljuba­vi je ga­šenje ži­vo­ta, pa pre­ma to­me i ga­šenje za­je­dni­ce. Bog nas je stvo­rio iz bes­kraj­ne ljuba­vi i sje­me te ljuba­vi po­lo­žio je u nas. On ho­će da vi­di i pre­po­zna to u na­ma, upra­vo kroz ljubav ko­jom će­mo mi voljeti je­dni dru­ge. 

Bu­de­mo li njego­va­li ova­kvu ljubav, naš će za­je­dni­čki ži­vot pos­ta­ti pje­sma i ra­dost, a na­ša po­ro­di­ca je­dan to­pli i svi­je­tli ku­tak u ko­me će­mo li­je­či­ti ra­ne je­dni dru­gi­ma ljubavlju i do­bro­tom. Ljubav, ko­ja bla­ži du­šu i po­di­že čo­vje­ka, uči­ni­će da nam ži­vot, i po­red svih patnji i stra­danja, ipak bu­de li­jep.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.