BRIKS - svetionik novog svjetskog poretka
Prošle sedmice u ruskom gradu Kazanju održan je samit BRIKS-a, koji će sigurno postati najveći svjetski događaj ove godine.
Udruženje zemalja koje se sada zove BRIKS nastalo je 2009. godine kao forum četiri velike ekonomije u razvoju (Brazil, Rusija, Indija, Kina), a sada ima devet punopravnih članova, dok je još više zemalja podnijelo aplikaciju za pridruživanje ovoj organizaciji.
Već u sadašnjem obliku zemlje BRIKS-a predstavljaju gotovo polovinu stanovništva svijeta, a njihov ukupni BDP je veći od zemalja G7, udruženja nekada vodećih zapadnih ekonomija. Ovogodišnji samit u Kazanju je okupio predstavnike čak 35 zemalja, od kojih su 22 šefovi država - i to uz uzvike zapadnih zvaničnika i medija o navodnoj “izolaciji” Rusije.
Učesnici samita, analitičari i novinari naglašavaju da se rad u okviru BRIKS-a oslanja na harmonizaciju interesa zemalja partnera u različitim i mnogobrojnim oblastima. Deklaracija, koja je konsenzusom zemalja članica donesena tokom samita BRIKS-a u Kazanju sa naslovom “Jačanje multilateralnosti za pravedni globalni razvoj i bezbjednost”, sadrži 134 usaglašene tačke koje se odnose na širi krug pitanja međunarodne i unutrašnje bezbjednosti, ekonomije, trgovine i finansija, ekologije, kulture, medicine, turizma, sporta i mnogih drugih oblasti. U suštini, pod ingerenciju BRIKS-a spada bukvalno sve što je moguće riješiti zajedničkim naporima. Kazanjska deklaracija je dokaz da zemlje ovog udruženja imaju slična mišljenja o većini pitanja globalne politike.
Nema nametanja
Uz to, saradnja u okviru BRIKS-a se razvija bez nametanja i ponižavanja pojedinih zemalja, bez miješanja u njihove unutrašnje stvari, bez prinude da se učesnici priključe “zajedničkoj spoljnoj politici” koja u zapadnom shvatanju obično znači nezakonite jednostrane sankcije protiv geopolitičkih konkurenata. BRIKS nema preglomaznu birokratiju koja radi na štetu interesa suverenih zemalja i njihovih građana. Već samim tim on se razlikuje od Evropske unije, NATO-a i drugih evropskih i evroatlantskih institucija i time čini alternativu zapadnom svjetskom poretku. Nije čudno da, iako BRIKS još nema svoju valutu, zajedničko tržište ili otvorene granice, mnogi već sada razmišljaju o njemu kao alternativi evropskom i evroatlantskom putu - premda on nije bio stvoren kao rival ili konkurent bilo kome. Dobra ilustracija toga jeste interes Turske, članice NATO-a, za pridruživanje BRIKS-u.
Od izuzetnog značaja je prisustvo u Kazanju Milorada Dodika, predsjednika Republike Srpske sa kojom Rusija razvija i jača odnose strateškog partnerstva. U okviru redovnog političkog dijaloga na najvišem nivou održan je bilateralni sastanak predsjednika Ruske Federacije Vladimira Putina sa Miloradom Dodikom. Postignuti su novi dogovori o razvoju strateškog partnerstva između Rusije i Srpske koji će postati i osnov za značajni dio rada naše ambasade u Sarajevu. Visoko cijenimo poziciju predsjednika Srpske u protivljenju pritiscima koje Zapad putem nezakonitih sankcija i medijskih kampanja neumorno vrši na rukovodstvo entiteta da bi odustalo od svojih legitimnih stavova i, prije svega, od veza sa Rusijom. Pozdravljamo i podržavamo obostrano korisnu saradnju između Republike Srpske i regiona koji je postao domaćin samita - Republike Tatarstan, jednog od najrazvijenijih i najinovativnijih regiona naše zemlje.
Strah i nada
Nesporni uspjeh samita u Kazanju, očigledna propast pokušaja da se Rusija izoluje, a zemljama globalnog Juga nametne antiruska politička agenda, glasno odjekuje i u Evropi. Vidimo da su mnogi na Zapadu - neki sa strahom, a neki i sa nadom - pratili događaje u okviru samita u Kazanju. I to nije slučajno. Mnoge zemlje već godinama njeguju san o evropskim integracijama kao o univerzalnom lijeku koji će riješiti sve probleme. Ali postaje očigledno postojanje krize institucija Evropske unije koje su zaglibile u birokratiju, kao i krize same “evropske ideje” koja je evoluirala do “multikulturalnog ultraliberalizma” - a u praksi predstavlja novi oblik kolonijalne diktature i graniči se sa neofašizmom.
Jedan dokaz buđenja iz ovog lažnog “evropskog sna” je neuspjeh referenduma o evropskim integracijama u Moldaviji, što je režim u Kišinjevu pokušao da “spase” falsifikatima, manipulacijama i medijskim spinovima. Čak i uz “popravljene” rezultate referenduma jasno je da u moldavskom društvu ne postoji konsenzus o pitanju pridruživanja Evropskoj uniji. Slične procese posmatramo i u Gruziji, gdje dvije decenije nakon prozapadne “revolucije ruža” i 15 godina poslije propale avanture Mihaila Sakašvilija da vojnim putem vrati kontrolu nad Južnom Osetijom stanovništvo, a i političari počeli su da osjećaju umor od neostvarenih evropskih i evroatlantskih snova i licemjernih obećanja zapadnih funkcionera o boljem životu. Nije čudno da sada Gruzija traži puteve za normalizaciju odnosa sa Rusijom, mada već i Tbilisiju zapadnjaci sada prijete sankcijama i pokušavaju da organizuju novu obojenu revoluciju. S obzirom na ekonomsku, ideološku i moralnu krizu u koju Zapad sve dublje uvlači sebe, pretpostavljamo da će se narednih godina broj takvih “razočaranja” samo povećavati.
Tokom sastanka “BRIKS plus” u okviru samita u Kazanju predsjednik Ruske Federacije Vladimir Putin je izrazio ubjeđenje da sve predstavljene države imaju slične težnje, vrijednosti, vizije novog demokratskog svjetskog poretka koji bi odražavao kulturnu i civilizacijsku mnogolikost svijeta i vjeruju da takav međunarodni poredak mora biti zasnovan na principima poštovanja interesa i suverenog izbora zemalja i naroda, međunarodnog prava i raspoloženosti prema poštenoj i uzajamno korisnoj saradnji. Jedna ilustracija atmosfere sličnih vrijednosti i uzajamnog poštovanja koja vlada u BRIKS-u je da su upravo u Kazanju, na marginama samita BRIKS-a, održani prvi formalni razgovori lidera Indije i Kine tokom proteklih pet godina i prvi nakon izbijanja graničnog sukoba između dvije zemlje 2020. godine. Osim toga, lideri Azerbejdžana i Jermenije, mada ove zemlje nisu ni članice BRIKS-a, iskoristili su priliku da upravo tokom samita u Kazanju organizuju bilateralni sastanak i usaglase bitne tačke na putu ka mirovnom sporazumu.
Saradnja u okviru BRIKS-a, izgledi za njegov razvoj i proširenje daju nadu čitavom svijetu da će dolazeća nova vremena u svjetskoj politici biti vremena snažnih, suverenih, istinito nezavisnih država, vremena uzajamnog poštovanja i ravnoteže interesa. Ubijeđeni smo da je to jedini način na koji se može obezbijediti trajni mir i održivi napredak čovječanstva i učinićemo sve - u saradnji sa našim prijateljima i partnerima širom svijeta - da se naša zajednička vizija ostvari.
PIŠE: Igor KALABUHOV, ambasador Rusije u BiH
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
