Očuvati sjećanje na srpske čuvare Hristovog groba
Beograd - U Domu Vojske Srbije u Beogradu danas je premijerno prikazan dokumentarni film "Drevni vaskršnji običaj" Miloša Meljanca, koji govori o drevnom običaju krajiških Srba u Hrvatskoj - čuvanju Hristovog groba. Direktor Instituta za noviju istoriju Srbije Mile Bjelajac rekao je na projekciji filma da je običaj čuvanja Hristovog groba nastao u ranom 17. vijeku u dalmatinskoj zagori, kraju koji je u to vrijeme bio naseljen pretežno pravoslavnim stanovništvom.
Bjelajac je istakao da je kasnije, u vrijeme vjerskih podjela, a naročito sredinom 19. vijeka, dio stanovništva prešao u rimokatoličku vjeru, a nacionalno se sada izjašnjava kao hrvatsko stanovništvo.
Napominjući da je do 90-te godine postojao običaj zajedničkog obilježavanja tog vaskršnjeg običaja i na pravoslavni i na rimokatolički Vaskrs, Bjelajac je upozorio da se u Hrvatskoj taj običaj svojata kao hrvatski.
"Postoji tendencija da se taj versko-etnografski običaj svojata i da se predstavlja u turističkoj ponudi kao ekskluzivno hrvatski i rimokatolički običaj", rekao je Bjelajac.
Autor filma Miloš Meljanac, koji je i predsjednik Udruženja "Od stećaka do krajputaša", rekao je da su Srbi skloni nemaru prema vlastitoj istoriji i da film predstavlja podsticaj za odbranu srpske kulturne baštine.
"Naročito u okruženju u kome se prilično svojataju delovi srpske kulturne baštine, a svedoci smo da se to radi od strane dojučerašnje braće iz bivše jugoslovenske države od Makedonije do Slovenije, svako na svoj način", zaključio je Meljanac.
U filmu je prikazan istorijat postanka tradicije čuvanja Hristovog groba, ali i njenog vaskrsnuća u izbjeglištvu u Batajnici gdje je skoncentrisan najveći broj izbjeglih iz dalmatinske zagore poslije ratova 90-tih.
Prikazan je i snimak ovogodišnje proslave Vaskrsa u Vrlici, gdje je prije tri godine uz aktivno učešće i Srba izbjeglih u treće zemlje, taj običaj vraćen prije tri godine.
Čuvanje Hristovog Groba je drevni običaj koji je u hrišćanskom svijetu zabilježen samo u Jerusalimu i u Vrlici, malom mjestu u sjevernoj Dalmaciji između planina Dinare i Svilaje.
Tačni podaci o samim počecima običaja nisu zabilježeni u istorijskim izvorima, ali prema usmenim predanjima običaj postoji najmanje 400 godina, a najvjerovatnije je donesen u Vrliku iz Jerusalima.
Prema običaju, čuvari stupaju u crkvu, odjeveni u narodnu nošnju tog kraja, predvođeni harambašom, a dvojica čuvara zauzimaju mjesto sjeverno i južno od plaštanice, a tokom liturgije čuvari se često smjenjuju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
