Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH : Upozorenje povodom nelegalnih arheoloških iskopavanja

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika ukazuje da će po saznanju o mogućim nedozvoljenim iskopavanjima odmah to prijaviti nadležnim policijskim organima.

U saopštenju povodom informacija da se pojedina lica bave iskopavanjima i prikupljanjem arheološkog materijala kao što su numizmatički nalazi i nakit različitih provenijencija u BiH, dijelovi posuda iz različitih perioda, ističe se da je, osim načina iskopavanja, veća zabrinutost gdje se takvi nalazi deponuju ili prometuju.

Komisija naglašava da je nezakonito iskopavanje arheološke baštine, destruktivnim metodama bez naučnih principa, u suprotnosti sa odredbama Evropske konvencije za zaštitu arheološkog nasljeđa, donesene u Valeti 1992. godine, a čija se načela primjenjuju i u BiH.

“Ovim putem pozivamo i upozoravamo sve pojedince i neformalne ili formalne grupe građana, nevladine i druge organizacije koji se samoinicijativno bave iskopavanjem, nerijetko se koristeći i metal detektorima, da se uzdrže od takvih aktivnosti jer je njihovo sprovođenje u suprotnosti sa pomenutom konvencijom, kao i zakonskim propisima”, ističu iz Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika.

U saopštenju se napominje da su arheološka iskopavanja regulisana entitetskim i kantonalnim propisima, te da se u skladu sa postojećim propisima arheološka iskopavanja i istraživanja mogu obavljati samo na osnovu odobrenja koje daje nadležna institucija, odnosno ministarstvo ili zavod.

Odobrenja se mogu izdati pravnim i fizičkim licima koja ispunjavaju uslove stručne osposobljenosti za obavljanje takvih radova, uz obezbijeđena potrebna materijalna i tehnička sredstva za obavljanje radova, konzerviranje nalaza, uređenje i predstavljanje nalazišta i nalaza.

U saopštenju se ističe da samoinicijativna iskopavanja i iskopavanja bez dozvole nadležnih službi, kao i prodaja kulturno-istorijskih dobara, ukazuju na ozbiljne anomalije u društvu, te nedostatak svijesti i poštovanja prema kulturno-istorijskom nasljeđu, ali i potrebi strožih kontrola nadležnih inspekcijskih i policijskih službi u ovoj oblasti.

U vezi s tim, predstavnici Komisije su u nekoliko navrata održali sastanke sa bezbjednosnim i policijskim agencijama kako bi se riješilo ovo pitanje.

Osim ovog problema, uočene su, navodi se, sve veće aktivnosti pojedinaca ili grupa na nekropolama sa stećcima koji realizuju projekte čišćenja stećaka, vrše bojenje epitafa i dekoracija radi snimanja, postavljaju informacione table i preduzimaju druge aktivnosti koje takođe mogu da dovedu do ozbiljnog ugrožavanja pojedinih stećaka.

Iz Komisije ističu da razumiju želju pojedinih aktera da doprinesu zaštiti i održavanju nekropola, ali upozoravaju da se prije preduzimanja bilo kakvih aktivnosti treba obratiti nadležnim institucijama i službama zaštite radi dobijanja saglasnosti i obaveznog nadzora.

U saopštenju se podsjeća da su stećci kao univerzalna vrijednost prepoznati i od Uneska, koji ih je uvrstio na Listu svjetske baštine, te da postoje jasno propisane mjere zaštite.

Komisija će o ovoj obavezi upoznati i strane donatore koji finansiraju ovakve i slične projekte kako projekti u nekoj kasnijoj fazi ne bi bili dovedeni u pitanje.

Iz Komisije navode da su na raspolaganju svim zainteresovanim pojedincima i grupama za informacije o nasljeđu u BiH, kao i za podršku u sprovođenju aktivnosti čiji je cilj očuvanje i promocija baštine, ali u okvirima postojećih propisa i međunarodnih konvencija.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.