IC „Iskon“ objavio knjigu o nekropoli i crkvištu Ćelar
BANjALUKA - Istraživački centar „Iskon“ iz Banjaluke završio je projekat „Ćelar – staro pravoslavno groblje i crkvište“ u okviru kojeg je pripremljena istoimena knjiga.
Ćelar je staro srpsko pravoslavno groblje sa crkvištem koje se nalazi u derventskom selu Živinice i koje je nastalo najvjerovatnije u XVIII vijeku. Na groblju se nalazi veliki broj nadgrobnih spomenika iz druge polovine XVIII i prve polovine XIX vijeka, te manji broj spomenika iz ranijeg perioda.
Na Ćelaru se, prema sačuvanim istorijskim dokumentima, nalazila i manja crkva -ćelija u kojoj je služio i pop Jovica Ilić koji je digao čuvenu bunu protiv Turaka 1834. godine, kasnije nazvanu Pop-Jovičina buna.
-Knjiga „Ćelar – staro pravoslavno groblje i crkvište“, autora Damira Kljajića, Željka Božića i Slavena Kuzmanovića nastala je s ciljem da na jednom mjestu budu prikazane sve informacije o ovom lokalitetu, ali i da on bude naučno vrednovan, te prezentovan javnosti – kažu u IC „Iskon“. Pored „Iskona“ izdavač knjige je i „Turistička organizacija grada Derventa“.
U „Iskonu“ napominju da je Ćelar ne samo značajan kulturno-istorijski spomenik već i svjedočanstvo vijekovnog postojanja pravoslavnog stanovništva na ovom prostoru, kao i burnih istorijskih događaja.
Ovaj lokalitet je, nažalost, iz brojnih razloga dugo bio zapušten i potpuno zaboravljen i nepoznat javnosti. Groblje je djelimično očišćeno i uređeno 2011, a potom i 2021. godine, kada su obavljena i osnovna arheološka istraživanja Ćelara koja su sproveli arheolozi muzeja u Gradišci i Doboju.
Nakon tih aktivnosti, Istraživački centar „Iskon“ pokrenuo je izdavački projekat „Ćelar – staro pravoslavno groblje i crkvište“. Prvo su obavljena istraživanja dostupnih dokumenata i samog lokaliteta, te fotografisanje. Sav materijal je potom objedinjen u knjigu.
Autori su u knjizi predstavili lokalitet Ćelar dajući dostupne podatke o njegovom položaju, istorijatu, narodnim predanjima, te arheološki pregled spomenika i drugih materijalnih ostataka (izvještaje arheologa), a pojašnjen je i značaj ovog lokaliteta.
Knjiga je obogaćena brojnim fotografijama lokaliteta iz različitih perioda, ilustracijama i kartografskim prilozima.
U knjizi je prikazan i dio života derventskih Srba u XVIII i XIX vijeku, koji su tada sahranjivani na ovom groblju i išli na liturgije na Ćelar sve do izgradnje crkve u gradskom naselju Derventa, koje je takođe opisano u knjizi.
Značaj projekta prepoznali su i Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije te Republički sekretarijat za vjere Republike Srpske koji su finansirali štampanje knjige.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
