Kako je Brazil postao “šesta sila”?

U vrijeme kada njegova zemlja proslavlja nacinalni praznik, sjećajući se 1822. godine, proglašenja nezavisnosti od Portugalije, ambasador Brazila u Srbiji Alešandre Ador Neto objašnjava kako je “zemlja sa budućnošću” postala “svjetsko ekonomsko čudo”.

“Društveni proizvod od 2.700 milijardi dolara, kada se podjeli na 195 miliona stanovnika, daje prihod po glavi od preko 13.000 dolara godišnje. Ako se koriste kriterijumi UN, i ima u vidu da se dolar u Brazilu kupuje, i vredi više nego u Norveškoj, Japanu ili Njemačkoj, to bi bilo oko 18.000 dolara po glavi. Kako se došlo do ovoga? Najpre, Brazil je velika zemlja, bogata resursima, mineralima, imamo dobru zemlju, vode, riječju, to je akumulacija faktora” - kaže on.

To je, međutim, tek preduslov za razvoj Brazila, jedne od pet zemalja koja je brzo rasla po BDP u 20. veku, posebno zahvaljujući kontroli inflacije. Ekonomsko “čudo”, ipak, nije stvoreno preko noći. Bio je to dug i težak proces.

“Vlada Žuselina Kubičeka krajem pedesetih je ne samo modernizovala Brazil i stvorila novu prestonicu Braziliju, već je razvila i industriju. Ali, inflacija je počela da raste, što je postao jedan od razloga za državni udar. Inflacija je potom djelimično ukroćena, ali je sve opet zaustavljeno naftnom krizom 1973, 1979. godine i dužničkom krizom osamdesetih godina”, kaže ambasador.

Prva naftna kriza je podigla cijene nafte, sa tri na 12 dolara a Brazil je uvozio dvije trećine svojih potreba nafte. To je donijelo ogromne rizike, ali za Brazil je to ujedno bila i prilika za konzervativnog predsjednika Ernesta Gajzela koji je stvorio aleternativne energetske programe.

“Najčuveniji je bio “program za alkohol” koji je dao podsticaj uzgajivačima šećerne trske i industriji uopšte. Onda je konstruisan motor koji je radio na alkohol i dao Brazilu značajnu stratešku prednost. Brazilska ekonomija je modernizovana. Nacionalna banka je kupovala dionica brazilskih kompanija kako bi one finansijski ojačale. Stvoren je nukleus sistema velikih preduzeća u zemlji. Bio je to decenijski proces”, ističe Ador Neto.

Osamdesetih godina Brazil je ponovo zapao u inflaciju, i nekoliko planova za njeno zauzdavanje nije uspjelo. Na kraju, jula 1994. godine plan za kontrolu inflacije je urodio plodom i do danas je ona pod kontrolom.

Kraj inflacije je toliko oduševio Brazilce, dodaje ambasador, da je Kardozova vlada osvojila dva mandata. Brazil je federacija sa 27 jedinica i većina državnih banaka u njima je disciplinovana. Sačinjen je i zakon o “fiskalnoj odgovornosti” prema kome gradonačelnici i guverneri mogu da budu zakonski gonjeni ako ne poštuju pravila.

Kao možda najvažniji deo brazilskog ekonomskog čuda ambasador ističe politiku subvencija za najsiromašnije.

“Danas u Brazilu imate 50 miliona ljudi, dakle četvrtinu stanovništva, koja svakog mjeseca prima subvencije. One ih čine učesnicima u modernoj tržišnoj ekonomiji. Postoje stroga pravila za primanje subvencija koje do korisnika stižu elektronskim putem, čime se izbjegava lokalna korupcija”, podvlači ambasador.

To još ne znači da je sve u Brazilu sređeno. Predsjednik Dilma Rusef je napravila plan za naredni deceniju, za izgradnju 8.000 kilometara željezničkih pruga i 10.000 kilometara puteva. Naruku Brazilu, međutim, ide i njegov položaj.

“Brazil nikada nije zavisio samo od jednog tržišta. U prošlosti su glavni bili SAD, EU, Latinska Amerika, sada se pridružuju Kina i Indija. Ako je kriza u Evropi, Brazil nije preterano na udaru, jer ima alternativu”.

“Kada se razmišlja o reformi Saveta bezbjednosti UN, MMF i Svjetske banke, Brazil ima lične ambicije i zahtjeve, jer smatramo da je zemlja dovoljno značajna. Struktura Savjeta bezbjednosti je stvorena na odnosima poslije Drugog svetskog rata. Tada su UN brojale šezedesetak zemalja, danas 194. Zašto zadržati ovih pet zemalja kao stalne članice SB UN, i to sa pravom veta? Brazil smatra da treba da postane stalna članica SB UN, jer ima težinu i reprezentativnost. Sada treba da bude najmanje 10 ili 12 stalnih članica SB UN”.

“Isto važi za MMF, ili Svjetsku banku, gdje bi trebalo da Brazil, Kina, Indija budu drugačije predstavljene, jer imaju mnogo veći procenat BDP nego prije 50 godina. Danas G 20 imaju veću reprezentativnost nego G 8. Jer, iz tijela koje kreira ekonomsku politike ne mogu da se isključe Indija, Kina, Brazil, Meksiko, Nigerija, Pakistan... Sve mora da se izmjeni”, kaže on.

Da li zemlje BRIKS - Brazil, Rusija, Indija, Kina, Južna Afrika - doprinose pritisku za promenama?

- U zemljama BRIKS živi više od tri milijarde ljudi. Zašto onda treba da imamo evro ili dolar da bismo razvijali međunarodnu trgovinu? Zar ne bi ove zemlje mogle da stvore valutu za međusobnu trgovinu? To pokazuje potencijal za ostanak izvan kontrole ovog mehanizma. Naša politika je jačanje multilateralnog mehanizma politike i moći - zaključuje ambasador Ador Neto.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.