BiH na rubu recesije, javna potrošnja mora biti smanjena
Sarajevo - BiH se nalazi na rubu recesije, tako da je krajnje vrijeme za smanjenje javne potrošnje u ovoj zemlji, ocijenila je danas u Sarajevu šef Kancelarije Svjetske banke u BiH Anabela Abro, prenose agencije.
- BiH je na rubu recesije, ako je recesija već nije i zahvatila. Javna potrošnja mora biti smanjena, uz povećanje investicija, ali i očuvanje potreba socijalno osjetljivih kategorija stanovništva -- rekla je Abro tokom konferencije “Put ka oporavku – Odgovor na krizu”, čiji je organizator Centar za politiku i upravljanje.
Prema njenim riječima, reforma javnog sektora je bolna, ali je neophodna za budućnost građana BiH, mladih posebno.
Ona smatra da je neodrživo da plate u javnoj administraciji iznose 13 odsto bruto domaćeg proizvoda, zbog čega je neophodno uspostavljanje efikasne kontrole smanjenja plata i drugih beneficija i davanja koja opterećuju finansijsku stabilnost javnog sektora u BiH.
Ona je upozorila da je previsoka i stopa od 10,2 odsto učešća troškova penzija u ukupnom BDP-u, što bi trebalo da bude prepolovljeno.
- Probleme stvara i veliki broj lica koji odlaze u prijevremenu penziju - ocijenila je Abro i dodala da u BiH mora biti produžena starosna granica za odlazak u penziju.
Predstavnik MMF-a u BiH Milan Cuc konstatovao je da iskustvo BiH slično kao i u drugim zemaljama u regionu kada je riječ o problemima u javnom sektoru i negativnim posljedicama globalne ekonomske krize, te modalitetima njenog prevladavanja, s ciljem bržeg ekonomskog oporavka.
On je podsjetio da je MMF 2009. godine dobio poziv da pomogne finansijsku konsolidaciju BiH.
Prema njegovim riječima, deficit je tada u BiH iznosio šest odsto BDP-a, a danas je riječ o tri odsto.
Cuc je naveo da su glavni elementi finansijske konsolidacije BiH fiskalna održivost, starenje stanovništva, makroekonomska stabilnost, javne plate i zapošljavanje, veličina javnog sektora vlasti itd.
On je ocijenio da BiH ima slabu politiku zapošljavanja, neprimjerenu modernom vremenu, i upozorio na visoke troškove zapošljavanja, odnosno otvaranja novog radnog mjesta.
Učesnici današnje konferncije usaglasili su se da se globalna ekonomska kriza snažno odražava na BiH, kao i da se predkrizni rast BiH, kao i većine zemalja u okruženju, zasnivao na snažnoj domaćoj potrošnji i rezultujućem niskom nivou domaće štednje, te rastućim spoljnim dugom, izazvanim jakim prilivom stranih kredita.
Ogranizator skupa, CPU, ponudio je na razmatranje učesnicima dokument “Uticaj međunarodne krize i ključni izazovi ekonomije BiH”, koji nudi niz preporuka poput potrebe brzog aktiviranja već odobrenih kreditnih sredstava, posebno u sektoru transportne infrastrukture.
Taj dokument obihvata i otklanjanje prepreka za aktiviranje raspoloživih sredstava, a koje se prvenstveno odnose na izradu projektne dokumentacije, transparentno i efikasno provođenje tenderskih procesa, brzu eksproprijaciju zemljištva, te postizanje političkog konsenzusa vezano za strateška ulaganja u energetski sektor.
Za povećanje stranih investicija i smanjenje nezaposlenosti BiH treba da poboljša poslovnu klimu, pojednostavi poreski sistem i konačno uspostavi kredibilan plan privatizacije.
Preporuke uključuju i neophodost smanjenja troškova u javnom sektoru, posebno plata i beneficija u ionako glomaznoj i neefikasnoj administraciji.
Što se tiče spoljnog duga BiH, preporučeno je da daljem zaduživanju treba pristupiti krajnje oprezno, uz zaduženje isključivo za javne investicije.
Preporučeno je, takođe, da institucije BiH i entiteta treba da insistiraju na većoj i tješnjoj koordinaciji makroekonomskih i fiskalnih politika, što je trenutno na veoma niskom nivou.
Abreu: Aranžman sa MMF-om neophodan ali ne i dovoljan
Šef Svjetske banke u BiH Anabela Abreu izjavila je da će, ako Bord direktora MMF-a u srijedu, 26. septembra, u Vašingtonu odobri BiH novi aranžman, to biti neophodan, ali ne i dovoljan uslov za budžetsku podršku Svjetske banke.
- Postojanje aktivnog aranžmana sa MMF-om obezbjeđuje stabilan srednjoročni makroekonomski okvir za BiH. Stabilan srednjoročni makroekonomski okvir otvara mogućnost budžetske podrške Svjetske banke u iznosu do 200 miliona dolara, međutim, to je neophodan ali ne i dovoljan uslov za budžetsku podršku Svjetske banke - pojasnila je Abreu.
Prema njenim riječima, da bi sredstva Svjetske banke bila odobrena, potrebno je napraviti reforme javne potrošnje, prvenstveno u entitetima.
Abreu kaže da je neophodno, prije svega, bolje usmjeriti gotovinske transfere ka siromašnim kategorijama stanovništva, racionalizovati i transparentije upravljati fondom plata u javnom sektoru, te provesti reforme penzionog sistema da bi bili održivi.
- Ovo su važna pitanja i za provođenje ovakvih reformi potrebna je saglasnost socijalnih partnera i spremnost na promjene društva u cjelini - istakla je Abreu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
