Američko ostrvo koje je nekada bilo ponos Rusije VIDEO

Stacionirano tamo gdje Pacifički okean sreće Beringovo more, američko ostrvo Unalaska je prava prirodna ilustracija prelaza između Sjeverne Amerike i Sibira. Ostrvo leži zapadno od Havaja, a njegov položaj na vrhu Istočne Azije čini ga jednim od najudaljenijih zajednica Aljaske.

Dio Aleutskih ostrva, arhipelag od preko 1.100 milja savija se zapadno ka ruskom poluostrvu Kamčatka, a Unalaska je jedno od najtežih prirodnih okruženja za život. Vjetrovite obale su robusne, često s naglim prekidima i u potpunosti lišene drveća. Zbog lokacije Aleutskih ostrva u Pacifičkom prstenu zemljotresi su gotovo svakodnevni, a polovina od 70 vulkana, uključujući i vulkan Makušina doživjelo je erupciju u proteklih 250 godina.

“Kolijevka oluja” i “mjesto rođenja vetrova” su dva potpuno zaslužena nadimka za ovaj lanac ostrva. Konfliktni metereološki sistemi nastali u susjednim morima rezultiraju ciklonskim olujama, vjetrovima uraganskih jačina, jakom kišom i gustom maglom koja značajno utiče na vremenske prilike u većini Kanade i kontinentalnoj SAD.

Danas oko pet hiljada ljudi Unalasku zove svojim domom, uključujući ribare i starosjedeoce Aleute, koji govore unanganskim jezikom i žive na ovom području najmanje 9.000 godina, tako stvarajući jedinstveni stil života koristeći svaki mogući resurs koji im je more ponudilo.

Ali, u prethodnih nekoliko vijekova, populacija Aleuta se smanjila zbog bolesti i postepenog iscrpljivanja njihove kulture koju je donio kolonijalizam. Danas na Aljasci i Aleutskim ostrvima ima tek oko 3.800 Unangaka.

Nakon što su danski istraživač Vitus Bering i njegov ruski kolega Aleksej Čirikov postali prvi Evropljani koji su posjetili Aleutska ostrva, talasi ruskih prodavaca krzna su počeli da pustoše životinje koje ovde žive. Krajem 16. vijeka ostrva su postala kolonija ruske imperije, a i dan danas mnogi stanovnici imaju ruska prezimena.

Ruska pravoslavna crkva krenula je za lovcima i izgradila male porodične kućice na ostrvima preobrativši mnoge starosjedeoce Unangaka u svoju vjeru. Iako su SAD stekle vlast na Aleutskim ostrvima kada su kupile Aljasku od Rusije 1867. godine, rusko pravoslavno naslijeđe je preživjelo, pa tako i danas postoji Ruska pravoslavna crkva. Jedini pravoslavni sveštenik Evon Bereskin je i jedini čuvar crkve Svetog Vaznesenja.

Prije Drugog svjetskog rata, SAD su imale skromno vojno prisustvo na ovim ostrvima koja leže relativno blizu istočne Azije. Zbog samog položaja bila su laka meta nakon japanskog bombardovanja Perl Harbora. Dvije letelice japanske proizvodnje bombardovale su holandsku luku u gradu Unalaska i ubile 50 ljudi. Nekoliko dana kasnije zvanične japanske snage su napale Kiska i Atu ostrva 850 milja od Unalaske u pokušaju nanošenja psihološkog udara i preusmjeravanja američkih snaga iz centralnog Pacifika gdje je Bitka za Midvej trebalo da se održi. To je bila prva invazija na američkom tlu od britanskog napada 1812. godine.

U roku od nekoliko mjeseci od napada holanskog Harbura 145 hiljada američkih vojnika raspoređeno je da brani i ponovo preuzme okupirana Aleutska ostrva. Ostrva su obezbjedili tvrđavama, artiljerijom i buknerima. Veća baza koja gleda na zaliv Unalaska i Beringovo more, nekoliko milja daleko na obližnjoj planini Baliho, poznatija kao tvrđava Švatka, imala je čak 100 zgrada izgrađenih da izdrže zemljotrese i vjetrove uraganskih jačina.

Epske borbe su se vodile na mračnom i teškom terenu. Hiljade ljudi je umrlo na obije strane, a ponajviše od izlaganja oštrim vremenskim uslovima. Do avgusta 1943. godine Japanci su protjerani sa ostrva, a tokom vremena bitke koje su se ovdje odigrale su gotovo zaboravljene.

Nakon japanskih napada, američka vojska je naložila obaveznu evakuaciju Aleuta „iz sigurnosnih razloga” kako bi se ostrvo pripremilo za dolazeće vojne snage. Stanovnici su dobili manje od jednog dana da spakuju samo jedan kofer, a nije im rečeno ni gdje će ići, ni kada će se vratiti. Iz devet sela protjeran je 881 starosjedelac u napuštene kišne šume jugoistočne Aljaske gdje su boravili naredne tri godine. Mnogi do tada nikada nisu napuštali svoju domovinu, niti vidjeli kako drveće izgleda. Oko 10 odsto populacije preminulo je u kampovima zbog loših stambenih i sanitarnih uslova i nedostatka zdravstvene njege. Oni koji su se vratili 1945. godine zatekli su spaljena i opljačkana sela.

Osamdesetih godina prošlog vijeka Aleuti u saradnji sa japanskim Amerikancima tužili su državu za zlostavljanje i lišavanje prava tokom Drugog svjetskog rata. Godine 1988. usvojen je zakon o restituciji kojim je odobrena finansijska kompenzacija i izvinjenje starosjedeocima od kongresa i predsjednika SAD.

Poslije Drugog svetskog rata Unalaska postaje centar proizvodnje ribe u SAD. I Danas holandska luka u gradu donosi više ribe od bilo koje druge luke u Americi, a četiri hiljade plovila iz 14 zemalja pristaje ovde svake godine. Upravo odavde Mek Donalds nabavlja mjesto za dobro poznate Filet-o-Fish sendviče.

Na Unalaski je trenutno 12 stepeni, a uprkos lošim klimatskim uslovima more koje okružuje ostrva dom je nekih od najživopisnijih vrsta u okeanu zbog čega se i smatra jednim od najbogatijih predjela.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.