Bečke šetnje: Autentični duh dekadencije

Glas Srpske 19.09.2007 00:00

Aleksandar MITROVIĆ

U RASPRAVAMA o duhu kraja 19. vijeka u Beču, postoji jednoglasnost mišljenja o tome da su djela secesije - kao djela jedinstvenog umjetničkog pokreta tog vremena, vremena bel epoka - najautentičnije svjedočanstvo dekadentnog života Beča na razmeđi dva vijeka. Veličanje značaja secesije istovremeno se može čitati kao davanje legitimiteta periodu umjetničkog i intelektualnog procvata, kao i silini kreativne energije koja je obilježila to razdoblje. Artistički ukus se rijetko kada tako savršeno poklopio sa ukusom vladajuće klase, uspjevši kroz istančanost i bogatstvo detalja, sugestivno transponovati život buržoazije, sjaj, raskoš, ali i raspojasanost i sklonost hedonizmu. U duhu i atmosferi koji su prisutni u djelima umjetnika secesije, a pogotovo na radikalno stilizovanim slikama njihovog pokretača i najznačajnijeg predstavnika Gustava Klimta, sjajno se reflektuje san o nevinoj umjetnosti koja je usmjerena ka užitku i koja je u službi bezbrižnog društva. Upravo secesija - ili art nuvo kako je zovu Francuzi - sa većinom njenih protagonista, i Klimtom kao predvodnikom, zauzima najveći dio impresivne stalne postavke bečkog Leopold muzeja. Još kao student, ovladavši tehnikama fresko-slikarstva i mozaika, Gustav Klimt je radio po prestižnim narudžbama, pa je tako oslikavao unutrašnjost bečkih palata, među kojima i palatu u vlasništvu carice Elizabete, te, usavršavajući elemente stila po kojim će kasnije postati poznat, radio na ukrašavanju Burgteatra i stepeništa bečkog Umjetničko-istorijskog muzeja, što mu donosi velika društvena priznanja, među kojim se ističe odličje cara Franje Josipa za posebne zasluge iz područja umjetnosti. Klimtov samosvojan stil kog odlikuju simbolizam, optičke varke, asimetrične kompozicije, kao i naglašena baroknost u ukrašavanju likova, smjesa je biblijskih i mitoloških motiva i, vrlo često, portreta žena, svojevrsnih fem fatal koje su slikane u hiperrealističnom maniru. Iako društveno priznata, Klimtova umjetnost je, noseći u sebi neporecive modernističke intencije, bila daleko od akademskog stereotipa, pa je ponekad, kao u slučaju oslikavanja aule bečkog Univerziteta, znala izazvati zgražavanje moralista. U skladu sa duhovnom klimom Beča tog vremena, poput svog savremenika i bečkog sugrađanina Sigmunda Frojda, Klimt je pronašao lajtmotiv svog djelovanja u seksualnosti i u trajnoj preokupaciji erotizmom. Usljed protesta tadašnjih puritanaca zbog slikanja golih tijela, Klimt se opredijelio za slikarski postupak koji će ga učiniti trajno prepoznatljivim - ljudsku anatomiju prekrio je ornamentikom. Zaobišavši na taj način cenzore i predstavnike lažnog morala, on svoje gole modele iz visokog društva prekrivao otmenim haljinama cvjetnih motiva, na taj način samo potcrtavajući ono što se krije ispod, ono što ga najviše zaokuplja - zanosni erotizam. Iako slavan prvenstveno po portretima svojih fatalnih žena, ipak - u čemu se se većina analitičara njegovog rada slaže - Klimt je svoje najinovativnije radove realizovao kao saradnik arhitekata, pri čemu je, kroz kreiranje umjetničkog zajedništva, poslužio kao živi dokaz secesijskog jedinstva umjetnosti i zanata.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.